از زمان اختراع پول تا همین یک دهه پیش، عادت کرده بودیم هنگام معامله پول نقد پرداخت کنیم. سپس کارت‌های پلاستیکی جای پول نقد را گرفتند. اما امروزه بیشتر ما عادت کرده‌ایم هرچه می‌خریم، پول آن را با گوشی‌های همراه خود پرداخت کنیم. در قدم بعدی، پرداخت‌ها به طور کامل محو شده و نامحسوس می‌شوند. اما پرداخت نامحسوس یعنی چه؟
پرداخت نامحسوس یا پرداخت تعبیه شده یک مفهوم جدید است که به نظر می‌رسد می‌تواند آینده‌ی صنعت پرداخت را دگرگون کند و یک تجربه‌ی کاملاً جدید برای کسب و کارها و مصرف‌کننده‌ها به ارمغان آورد. پرداخت نامحسوس با جذب میلیاردها دلار سرمایه، یکی از داغ‌ترین ترندهای بازار است. با این حال بسیاری از مردم حتی اسم آن به گوششان نخورده است. خیلی از افرادی هم که درباره آن شنیده‌اند درک درستی از آن ندارند. در این مقاله قصد داریم نگاهی به آینده صنعت پرداخت با محوریت پرداخت نامحسوس بیندازیم. آنچه در این مقاله می‌خوانید، احتمالاً در آینده‌ی نزدیک روش محبوب و ایده‌آل شما برای پرداخت‌هایتان خواهد شد.
چشم‌انداز پرداخت نامحسوس (پرداخت تعبیه شده) در اقتصاد نوین
صنعت پرداخت نامحسوس با سرعت بالایی رشد می‌کند. کارشناسان انتظار دارند میزان درآمد این صنعت از ۴۳ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۱ به ۱۳۸ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۶ برسد. تحلیل و تحقیق اختصاصی جی. پی. مورگان در اکتبر ۲۰۲۱ نشان می‌دهد که پرداخت‌های تعبیه شده ۱/۱ تریلیون دلار از حجم پرداخت جهانی را تشکیل می‌دهند. عددی که واقعاً بزرگ است!
پرداخت نامحسوس، چنانچه از نامش پیداست، عبارت است از تعبیه قابلیت‌های مالی در یک برنامه (اپلیکیشن) غیر مالی، به طوری که کاربران بتوانند بدون آن که از برنامه خارج شوند، تراکنش انجام دهند. این قابلیت مستقیماً از مفهوم امور مالی تعبیه شده حاصل می‌شود. در پرداخت تعبیه شده، از دید کاربر پرداخت به طور نامحسوس انجام می‌شود و او نیاز به عملیات اضافی برون برنامه‌ای جهت پرداخت هزینه‌های درون برنامه ندارد.
شاید سرویس «اوبر» مثال درستی از اولین برنامه‌ای باشد که پرداخت تعبیه شده را مورد استفاده قرار داد. کاربران اوبر فقط با لمس کردن یک گزینه در برنامه اوبر در تلفن همراهشان، می‌توانند یک تاکسی پیدا کنند و هزینه‌ی آن را نیز در همان برنامه پرداخت نمایند.
امروزه برنامه‌های کاربردی بی‌شماری معرفی شده‌اند که امکان پرداخت نامحسوس را برای کاربران خود فراهم کرده‌اند. تلفن همراه خود را روشن کنید و خودتان ببینید از بین برنامه‌های مختلف موجود در گوشیتان، چه تعداد از آنها پرداخت نامحسوس را برای شما امکان‌پذیر کرده‌اند و چه تعداد هنوز به پرداخت برون برنامه‌ای وابسته‌اند.
مثال‌هایی از پرداخت نامحسوس در دنیای واقعی
از ملموس‌ترین مثال‌های پرداخت تعبیه شده می‌توان به اپل پی، گوگل پی، پی پل و دیگر پیشگامان خدمات مالی اشاره کرد.
در سیستم‌های اپل، مثل آیفون یا آی پد، اپل پی این امکان را برای کاربران ایجاد می‌کند که دستگاه آنها بتواند با رمز ورود گوشی، اثر انگشت یا تشخیص چهره، مثل یک پایانه فروش عمل نماید و کاربران خریدهای درون برنامه‌ای یا محصولات فیزیکی را به راحتی در خود برنامه انجام دهند. همین قابلیت در دستگاه‌های اندروید و به واسطه گوگل پی وجود دارد.
به جز پرداخت نامحسوس، برنامه‌های کاربردی اکنون قابلیت‌های بسیار زیادی دارند. از جمله نگهداری موجودی، اطلاعات کارت بانکی، افزودن موجودی به کیف پول موبایلی، تبدیل یا خرید ارز و رمز ارز و …
مثال جالب دیگر «استارباکس» است. مشتری‌های این برند می‌توانند از طریق برنامه موبایلی استارباکس قهوه خود را سفارش دهند. سپس در صف بایستند و قهوه خود را پشت پیشخوان تحویل بگیرند. پول قهوه از طریق یک سیستم پرداخت «پیش پرداز» به طور نامحسوس پرداخت می‌گردد. بنابراین اصلاً جای تعجب نیست که در ماه می ۲۰۲۰ بیش از ۴۸ درصد از امریکایی‌ها از این روشِ پرداختِ استارباکس برای خرید قهوه استفاده کردند. با شارژ کردن پول نقد در برنامه، پرداخت‌ها به طور نامحسوس و فوری انجام می‌شوند. بهتر از همه این است که استارباکس این قابلیت را با استراتژی‌های وفاداری مشتری پیوند داده است تا بتواند استفاده بیشتر از سیستم پرداخت برنامه‌اش را به مراتب افزایش دهد.
با پرداخت تعبیه شده، مصرف کنندگان بیش از هر زمان دیگری در تاریخ می‌توانند به یک اشاره انگشت از محصولات و فرایندهای مالی مطلوبشان برخوردار شوند. به عنوان مثال صدها نوع رمز ارز را در نظر بگیرید. هرچند استفاده از پرداخت‌های مبتنی بر رمز ارز هنوز برای افراد عادی بسیار سخت است. تجربه کاربری وب ۳ هنوز به اندازه کافی مشهود نیست و ریسک شخصی بیشتری را نسبت به آنچه بیشتر افراد با آن راحت هستند به همراه دارد.
پرداخت نامحسوس و امور مالی تعبیه شده
همانطور که بالاتر اشاره شد، پرداخت نامحسوس یا همان پرداخت تعبیه شده یکی از اجزای امور مالی تعبیه شده است. در مقاله‌های دیگری به طور مفصل به توضیح اقتصاد تعبیه شده، امور مالی تعبیه شده و سایر اجزای آنها پرداخته‌ایم و یا در آینده خواهیم پرداخت.
به طور خلاصه، امور مالی تعبیه شده یا embedded finance عبارت است از پیشنهاد خدمات و محصولات مالی از سوی شرکت‌های غیرمالی. نمونه‌های جذاب امور مالی تعبیه شده همان اوبر یا استارباکس هستند که در این مقاله آنها را مثال زدیم. شرکت‌های غیرمالی‌ای که با فراهم کردن امکان پرداخت نامحسوس درون برنامه خودشان، در واقع یک روش پرداخت یا یک محصول مالی در اختیار کاربرانشان قرار می‌دهند تا به راحتی هزینه‌های سفارش محصول از همان شرکت‌ها را پرداخت نمایند.
در این مقاله ملموس‌ترین و برجسته‌ترین شرکت‌هایی که در زمینه‌ی پرداخت تعبیه شده پیشگام هستند را دستمایه قرار دادیم تا تصویر روشنی از تحولات صنعت پرداخت در آینده‌ی نزدیک به وجود آوریم. در مجموعه مقالات اقتصاد تعبیه شده وندار می‌توانید مطالب مفید و کاربردی بیشتری درباره این تحولات نوین بیابید.