چند سال پیش به رستوران معروفی در خیابان قرنی رفتیم و ناهار مفصلی سفارش دادیم. اما موقع پرداخت همه غافلگیر شدیم. زیرا نمی‌توانستیم پول ناهار را حساب کنیم. هیچکدام از همراهان من پانصد هزار تومان پول نقد همراهش نداشت! رستوران نیز دستگاه کارتخوان نداشت. چرا؟ بعداً فهمیدیم که نگرانی از مالیات دستگاه کارتخوان صاحب رستوران را از پرداخت با کارت محروم کرده است.
تصور رایجی در فضای کسب و کار شایع است و آن این است که همه کسب و کارهایی که از دستگاه‌های کارتخوان یا دستگاه پوز استفاده می‌کنند، باید حتما مالیات آن را هم بپردازند. این امر شامل کلینیک‌های پزشکی خصوصی، فروشگاه‌های زنجیره‌ای و حتی خرده فروش‌ها نیز می‌شود. اتفاقی که در رستوران برای من افتاد، در سال‌های بعد بیش از همه در کلینیک پزشکان خصوصی و بخصوص دندانپزشکی تکرار شد. همه اینها به خاطر فرار مالیاتی بوده است. اما مگر مالیات روی دستگاه‌های کارتخوان چقدر است که خیلی از کسب و کارها اینگونه از آن فرار می‌کنند؟ چالش دیگر این است که این مالیات چگونه باید پرداخت شود؟
آیا دستگاه‌های کارتخوان مشمول مالیات می‌شوند؟
با وجود این که هنوز خودم شخصاً کلینیک‌ها و فروشگاه‌های زیادی را می‌شناسم که موقع مراجعه به آنها با معضل پرداخت پول نقد روبرو هستم، اما خوشبختانه تعداد این کسب‌وکارها کمتر از گذشته است. امروز بسیاری از دارندگان دستگاه کارتخوان، و نیز خریداران این دستگاه‌ها مایلند بدانند چگونه می‌توانند مالیات بر دستگاه کارتخوان را پرداخت کنند تا در آینده جریمه نشوند و در استفاده از این دستگاه مشکلی برایشان پیش نیاید. اخیراً مجلس در رابطه با مالیات دستگاه‌های کارتخوان قانونی تصویب کرده که بر اساس آن، دارندگان دستگاه‌های کارتخوان نیاز به هیچ اقدام خاصی برای پرداخت مالیات ندارند. تنها کاری که دارندگان دستگاه کارتخوان باید برای پرداخت مالیات انجام دهند این است که در سامانه مالیاتی tax.gov.ir ثبت نام کنند. طبق قوانین جدید مصوب‌شده، همه صاحبان کسب و کار برای پرداخت مالیات دستگاه‌های کارتخوان موظف به ثبت نام در این سامانه هستند.
روش محاسبه‌ی مالیات این دستگاه‌ها در سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ و بعد از آن، بخشی از نحوه محاسبه مالیات بقیه مشاغل است و فرایند جداگانه و مستقلی ندارد. طبق قانون مالیات مستقیم، مشاغل به ۳ دسته تقسیم شده‌اند.
- خدماتی
- تولیدی
- بازرگانی
نحوه‌ی محاسبه‌ی مالیات مشاغل مختلف به این بستگی دارد که به کدام گروه تعلق دارند. بر این اساس هر کسب‌وکاری باید بین ۱۰ تا ۲۵ درصد از درآمد خود را به عنوان مالیات پرداخت کند. نتیجه آن که مالیات جداگانه‌ای به نام مالیات دستگاه کارتخوان یا مالیات دستگاه پوز وجود ندارد. این یک اشتباه فنی رایج است که از عدم شناخت و شایعه‌ی دهان به دهان در فضای کسب و کار پخش شده است و اصلاً صحت ندارد. اگر شما صاحب کسب و کار و یا دارنده مجوز صنفی و رسمی هستید، اتصال دستگاه کارتخوان شما به سیستم مالیاتی کشور به منظور مشخص شدن درآمد و اطمینان از صحت اطلاعات و داده‌های ذکر شده در اظهار نامه مالیاتی است که هر سال به صورت اینترنتی پر می‌کنید. بنابراین اگر کسی به هر دلیلی دستگاه کارتخوان یا دستگاه پوز دارد، به این معنی نیست که باید مالیات مضاعفی پرداخت کند. این فعالیت‌ها صرفاً برای راستی آزمایی و صحت سنجی اظهار نامه مالیاتی واحد صنفی انجام می‌شود.
مالیات دستگاه کارتخوان چقدر است؟
دوباره یادآوری می‌کنم که بر اساس قانون، چیزی به نام مالیات دستگاه کارتخوان به طور جداگانه وجود ندارد و مالیات هر کسب و کاری بر اساس گروه شغلی تعیین می‌شود. از اینجا به بعد هرگاه درباره مالیات دستگاه کارتخوان صحبت کردیم، یادتان باشد منظورمان آن بخش از درآمد کسب و کار است که از طریق دستگاه کارتخوان حاصل شده است. بر اساس قوانین جدید مجلس، تمامی دارندگان دستگاه پوز در کشور باید نسبت به ثبت مالیاتی دستگاه کارتخوان خود اقدام کنند. به این ترتیب تراکنش‌های انجام شده از طریق این دستگاه‌ها در دسترس بانک مرکزی قرار می‌گیرد. تعیین میزان دقیق مالیات دستگاه کارتخوان تابع یکی از شرایط زیر است.
۱. صاحبان مشاغل دستگاه کارتخوان دارند و آن را در سامانه مالیاتی ثبت کرده‌اند.
۲. صاحبان مشاغل دستگاه کارتخوان دارند ولی بر طبق قوانین، ثبت نام خود را در سامانه مالیاتی انجام نداده‌اند.
مالیات محاسبه شده برای هر کدام از این گروه‌ها متفاوت است. مالیات آن دسته از صاحبان مشاغلی که دستگاه کارتخوان دارند و نسبت به ثبت نام اظهار نامه مالیاتی اقدام کرده‌اند، مانند بقیه مشاغل محاسبه می‌شود. گروه‌های متفاوت مشاغل با توجه به این که در کدام دسته قرار می‌گیرند، باید بین ۱۰ تا ۲۵ درصد از درآمد سالانه خود را به عنوان مالیات بپردازند. این افراد لزومی به پرداخت مالیات جداگانه برای دستگاه کارتخوان ندارند. مگر این که اطلاعات حاصل از تراکنش‌های دستگاه کارتخوان آنها با داده‌های ثبت شده مغایرت داشته باشد. بنابراین کسب و کارهایی که دستگاه کارتخوان خود را در سامانه اظهارنامه مالیاتی ثبت کرده‌اند نیازی به پرداخت مالیات بر روی دستگاه پوز به صورت جداگانه ندارند.
گروه دوم، دارندگان دستگاه کارتخوان هستند که نسبت به ثبت نام در سامانه مالیاتی اقدام نکرده‌اند. این افراد باید علاوه بر مالیاتی که برای درآمد خود می‌پردازند، مالیات دستگاه کارتخوان را نیز جداگانه پرداخت نمایند. به عبارتی، این مالیات در حکم جریمه‌ای به عنوان عدم توجه به قانون و ثبت نام مالیاتی برای این کسب و کارهاست.
چگونه دستگاه کارتخوان را در سامانه مالیاتی ثبت کنیم؟
پاسخ سریع: خیلی راحت! کمی قبل‌تر اشاره کردم که تمام کسب و کارهایی که دستگاه کارتخوان دارند حتماً باید دستگاه خود را در سایت سازمان امور مالیاتی کشور ثبت کنند. مطمئناً تا الان متوجه شده‌اید که این کار به این منظور است که سازمان مالیات بتواند از درستی اظهارنامه مالیاتی کسب و کارها اطمینان پیدا کند. سازمان مالیات میزان کارکرد دستگاه‌های کارتخوان را محاسبه می‌کند و از درآمد ماهانه دارندگان دستگاه‌ها مطلع می‌شود.
برای ثبت دستگاه کارتخوان خود در سامانه مالیاتی، طبق راهنمای زیر عمل کنید:
۱. وارد سایت سازمان امور مالیاتی کشور شوید و روی گزینه پیش ثبت نام و ثبت نام الکترونیک کلیک کنید.
۲. نکات مهم و توضیحات لازم را بخوانید. سپس برای ادامه عملیات ثبت نام به انتهای صفحه بروید و روی گزینه ثبت نام کلیک کنید.
۳. اطلاعاتی که در صفحه جدید خواسته شده را وارد نمایید و روی ورود کلیک کنید.
۴. در مرحله بعد برای ثبت کارتخوان مالیات روی پیش ثبت نام جدید کلیک کنید.
۵. در صفحه جدیدی که باز می‌شود، شماره همراه و کد پستی خود را وارد کنید و روی پیش ثبت نام جدید کلیک کنید.
۶. در نهایت نام کاربری و رمز عبور به شماره همراهی که وارد کرده‌اید پیامک می‌شود و پیش ثبت نام پایان می‌یابد.
بیشتر بخوانید: مالیات بر گردش چطور محاسبه می‌شود؟
کد مالیاتی دستگاه کارتخوان چیست؟
شما چه به عنوان دارنده دستگاه کارتخوان و چه به عنوان متقاضی دریافت آن برای کسب و کار خود، حتماً باید کد مالیاتی داشته باشید. کد مالیاتی برای شناسایی مشمولین پرداخت مالیات و نیز شفاف‌سازی مالیات‌های پرداختی استفاده می‌شود. با داشتن کد مالیاتی، میزان درآمد قابل شناسایی بوده و به همین دلیل راه‌های فرار مالیاتی برای اشخاص حقیقی یا حقوقی بسته می‌شود. پس تمام افرادی که برای کسب و کار خود از دستگاه کارتخوان استفاده می‌کنند موظف به دریافت کد مالیاتی کارتخوان هستند. چند مورد از این مشاغل عبارتند از: انواع کسب و کارهای خانگی و اینترنتی، مدرسان دوره‌های آنلاین و مجازی، طراحان سایت، فریلنسرها، گیمرها، فروشندگان و…
طبق ماده ۱۰ و ۱۱ قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان، هر دستگاه کارتخوان یا پایانه فروشگاهی باید حتماً دارای شناسه یکتا یا کد مالیاتی باشد. تراکنش‌های انجام شده به وسیله‌ی دستگاه‌های کارتخوان، از طریق اتصال به حساب بانکی، به اطلاعات مربوط به فعالیت شغلی صاحب حساب بانکی متصل است. از آنجا که کد مالیاتی عامل ارتباطی میان اطلاعات بانکی واحدهای اقتصادی با اطلاعات مالیاتی آن کسب و کار است، تمام اطلاعات مربوط به تراکنش‌ها شامل مانده اول دوره، مانده آخر دوره، وجوه واریزی و برداشت شده، در بانک مرکزی موجود است و در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار می‌گیرد.
از کد مالیاتی برای شفافیت مالی، بستن راه‌های فرار مالیاتی و همچنین جلوگیری از پولشویی استفاده می‌شود. بنابراین صاحبان کسب و کارها و مشاغلی که به شکل قانونی و سالم مشغول انجام فعالیت اقتصادی هستند هیچ نگرانی‌ای از بابت دریافت شناسه مالیاتی نخواهند داشت و داشتن شناسه مالیاتی هیچ مشکلی برای آنها ایجاد نخواهد کرد.
آیا دستگاه کارتخوان بدون مالیات هم وجود دارد؟
هر آنچه تا اینجا گفتیم درباره مالیات مشاغل، لزوم ثبت مالیاتی دستگاه کارتخوان در سامانه تعیین شده و دریافت کد مالیاتی بود. اما آیا دستگاه کارتخوان بدون مالیات هم وجود دارد؟ آیا امکان دارد که مالیات دستگاه کارتخوان برای بعضی از مشاغل یا گروه‌های خاص صفر باشد؟ چرا از یک سو اصرار زیادی برای ثبت نام در سامانه مالیاتی و همچنین دریافت کد مالیاتی وجود دارد، ولی از سوی دیگر بعضی از شرکت‌های ارائه دهنده دستگاه کارتخوان یا افرادی که این دستگاه‌ها را به فروش می‌رسانند ادعا می‌کنند که دستگاه کارتخوان آنها بدون مالیات است؟
در اینجا لازم است دوباره یادآوری کنم که به خودی خود هیچ مالیات جداگانه‌ای برای دارندگان دستگاه‌های کارت‌خوانی که در سامانه مربوط به مالیات دستگاه پوز ثبت شده باشند، جدا از مشاغلشان در نظر گرفته نمی‌شود. بنابراین حتماً دستگاه کارتخوان خود را از شرکت‌های معتبر تهیه کنید و بعد از ثبت نام نیز هیچ گونه نگرانی‌ای درباره مالیات اضافی نداشته باشید.
شرکت‌هایی که ادعا می‌کنند دستگاه بدون مالیات به شما می‌دهند فقط دارند برای خود بازارگرمی می‌کنند. برای دریافت دستگاه‌های کارتخوان لازم است شماره ملی و شماره همراه شما ثبت شود. بعد سازمان امور مالیاتی اطلاعات مربوط به مالیات را در قالب پیامک برای شما ارسال می‌کند. ولی این شرکت‌ها کد ملی شما را با شماره تلفنی که مربوط به خودشان است ثبت می‌کنند. بنابراین ابلاغیه‌های سازمان امور مالیاتی به دست شما نمی‌رسد. شما هم با این تصور که مالیات دستگاه کارتخوان شما صفر است، با خیال راحت از آن استفاده می‌کنید. در نتیجه، علاوه بر مالیات مربوط به دستگاه کارتخوان که اضافه بر مالیات درآمدتان محاسبه می‌شود، امکان دارید جریمه شوید و از آن به بعد شما را به عنوان یک شخص متخلف یا بد حساب بشناسند. تصویری که مدت‌ها طول می‌کشد تا از ذهن‌ها پاک شود. پس مراقب باشید و فریب این افراد و این قبیل شرکت‌ها را نخورید.
مالیات دستگاه کارتخوان سیار
دستگاه‌های کارتخوان سیار به خاطر حمل آسان و عدم نیاز به برق مستقیم، بسیار محبوب هستند و از آنها استفاده گسترده‌ای می‌شود. ولی آیا قوانین مالیات شامل دستگاه‌های پوز سیار هم می‌شود؟ مالیات برای دستگاه کارتخوان چه برای انواع ثابت و چه برای انواع سیار آن یکسان است. پس تمام قوانین مالیاتی که در این مقاله آنها را توضیح دادیم برای همه دستگاه‌های کارتخوان، از جمله دستگاه‌های بی‌سیم، به طور یکسان برقرار است و اعمال می‌شود.