آیا تا بحال در این موقعیت گرفتار شده‌اید که وامی گرفته باشید اما قادر به بازپرداخت آن نباشید؟ این موقعیت تقریباً برای همه ما آشاست. عدم توان بازپرداخت وام ممکن است به دلایلی همچون ضرر در کسب و کار، تأخیر در پرداخت از سوی مشتری (اگر صاحب کسب و کار هستید) یا تأخیر در دریافت حقوق (اگر کارمند هستید) اتفاق بیفتد. هزینه‌های زیاد خارج از برنامه، مخارج غیرمترقبه در حوادث یا بیماری‌ها، و هزاران موقعیت دیگر نیز می‌توانند دست به دست هم بدهند تا پولی را که برای قسط وام کنار گذاشته‌اید، قبل از رسیدن به بانک نابود کنند.
اگر نتوانیم به موقع اقساط وام خود را پرداخت کنیم آیا راهی وجود دارد که زیر بار بدهی سنگین نرویم یا اعتبارمان نزد بانک مخدوش نشود؟ یک پاسخ ساده برای این سؤال وجود دارد: بیمه وام بانکی. ممکن است این اصطلاح در نظر خیلی از افراد تازه بنماید. اما بیمه وام بانکی ابزاری بسیار جالب، و در برخی موارد، نجات دهنده محسوب می‌شود.
بنابراین امروز در وندار درباره بیمه وام بانکی صحبت خواهیم کرد و به سؤالات اساسی در این زمینه پاسخ خواهیم داد: بیمه وام بانکی چیست، چه مزایا و معایبی دارد و شاید جالب‌تر از همه این که آیا بیمه وام بانکی برای شما مناسب است یا نه.
بیمه وام بانکی چیست؟
بیمه وام بانکی که به عنوان «بیمه حفاظت از وام» نیز شناخته می‌شود، محصولی است که به طور خاص برای پوشش پرداخت ماهانه وام شما در صورت ناتوانی موقت یا دائم، از دست دادن شغل یا هر گونه احتمال مشابهی طراحی شده است. بیمه وام بانکی وام‌گیرنده را از تبعات عدم پرداخت وام در امان نگه می‌دارد.
این محصول وام‌های بیمه شده را تحت پوشش قرار می‌دهد. وام‌گیرنده می‌تواند از مبلغ بیمه‌ی وام برای بازپرداخت وام‌های شخصی که بیمه شده‌اند استفاده کند. در بیمه وام بانکی، نوع بیمه‌نامه‌ای که انتخاب می‌کنید موارد مشخصی را که قرار است تحت پوشش بیمه قرار گیرند تعیین می‌کند.
دریافت‌کنندگان وام می‌توانند روی انواع وام‌ها، از جمله وام مسکن، وام کسب و کار، وام تحصیلی و حتی وام‌های شخصی، بیمه وام بانکی بگیرند. همچنین این امکان وجود دارد که وام‌گیرنده انتخاب کند حق بیمه را در کنار اقساط وام یا به صورت یکجا پرداخت کند. درخواست بیمه وام شخصی کاملاً داوطلبانه است و این که آیا می‌خواهید آن را دریافت کنید یا نه، کاملاً به خودتان بستگی دارد. با این حال، چند دلیل قانع کننده برای گرفتن بیمه وام وجود دارد:
- اگر شرایط پیش‌بینی‌نشده‌ای به وجود بیاید که شما را از پرداخت اقساط وامتان ناتوان کند، شما (یا خانواده/ شرکت) با بدهی سنگینی که هر ماه سنگین‌تر هم می‌شود، مواجه نمی‌شوید.
- امتیازهای اعتباری شما دست‌نخورده باقی می‌مانند زیرا به لطف پوشش بیمه، هیچ بازپرداختی را از دست نمی‌دهید (به عنوان مشتری بد حساب نزد بانک شناخته نمی‌شوید.)
در انتخاب بیمه وام بانکی چه ملاحظاتی را باید در نظر گرفت؟
مانند هر نوع بیمه دیگری، برای پوشش وام بانکی نیز باید حق بیمه پرداخت کنید. حق بیمه را می‌توان به صورت ماهانه یا به صورت یکجا پرداخت کرد. معمولاً این انتخاب به مبلغ وام، سن و وضعیت سلامتی شما و همچنین مدت زمان وام بستگی دارد. هنگامی که تصمیم به دریافت بیمه وام بانکی گرفتید، مطمئن شوید که طرح بیمه مناسب را انتخاب کرده‌اید. هنگام تصمیم‌گیری این عوامل کلیدی را بررسی کنید:
- بیمه چه رویدادها یا مواردی را پوشش می‌دهد؟ ناتوانی، بیکاری، مرگ و…
- نوع وام تحت پوشش بیمه چیست و مبلغ آن چقدر است؟ برخی از بیمه‌‌کننده‌ها فقط وام‌های مسکن یا وام‌های شخصی را پوشش می‌دهند. برخی دیگر نیز ممکن است وام‌هایی را که بیش از مقدار مشخصی هستند پوشش ندهند.
- مفاهیم مالیاتی را درک کنید.
- کلیه شرایط و ضوابط بیمه‌نامه‌ی وام را بررسی کرده و از موارد ذکر شده، استثناء، استناد ویژه (در صورت وجود) و شرایط معافیت سلامت (در صورت وجود) مطلع شوید.
مراقب باشید از سوی وام‌دهنده به اشتباه نیفتید یا خودتان دچار سوء برداشت نشوید. اغلب وام گیرندگان به تله‌ی این اشتباه گرفتار می‌شوند که گرفتن بیمه وام بانکی، میزان بهره وام را کاهش می‌دهد. این یک توهم است. در عمل اصلاً چنین چیزی نیست.
بیمه وام بانکی برای وام‌های شخصی معمولاً دارای نرخ حق بیمه پایینی است زیرا مبالغ وام نیز، در مقایسه با وام‌های سنگین‌تر مثل وام مسکن، نسبتاً پایین است. وام گیرنده می‌تواند از این مزیت‌ها برخوردار شود:
کاهش بیمه پوششی، که در آن مبلغ حق بیمه با مدت زمان وام کاهش می‌یابد. زیرا مبلغ معوقه وام نیز کاهش می‌یابد.
یا
بیمه پوشش سطحی، که در آن مبلغ حق بیمه بدون توجه به وضعیت مبلغ وامِ معوق، ثابت باقی می‌ماند.
مزایا و معایب بیمه وام بانکی
بیمه حمایت از وام می‌تواند یک راه حل ایده‌آل برای محافظت از موقعیت مالی شما در برابر شرایط اضطراری اقتصادی باشد. در حالی که هیچ‌کس نمی‌خواهد آینده‌ای را در نظر بگیرد که در آن قادر به رسیدگی به صورت‌حساب‌های ماهانه خود نباشد، بیمه حمایت از وام تضمین می‌کند که در صورت ناتوانی، از کار افتادگی، بیکاری و… در بازپرداخت اقساط وام‌های خاص، به وامگیرندگان کمک کند. بنابراین ضروری است قبل از تصمیم‌گیری در مورد این که آیا این بیمه برای شما مناسب است یا نه، جزئیات بیمه وام بانکی را به درستی بشناسید.
بسیاری از افراد در حالی که توان مالی کافی ندارند، برای خریدهای بزرگ (در هر رده‌ای) اقدام می‌کنند. آنها امید دارند که در آینده درآمدشان بیشتر شود و بتوانند از پس خریدشان برآیند. اما ناگهان اتفاقات غیرمنتظره‌ای رخ می‌دهد، کسب و کارشان آنطور که انتظار داشتند پیش نمی‌رود و بدهی بالا می‌آورند. این اتفاق غیرمنتظره می‌تواند یک بیماری سخت باشد که به دوره نقاهت و توانبخشی طولانی نیاز دارد. شاید هم یک فاجعه‌ی اقتصادی باشد که شما و صدها نفر دیگر را از کار بیکار می‌کند. بیمه حمایت از وام بانکی برای کمک به افراد گرفتار شده در چنین موقعیت‌هایی به وجود آمده و با ارائه پشتیبانی مالی، برای کمک به بازپرداخت وام‌های آنها طراحی شده است.
در مورد حمایت از وام مسکن، اگر وام‌گیرنده مبتلا به بیماری یا جراحتی شود که باعث ناتوانی در کارش می‌شود، از کار اخراج شود یا دچار از کارافتادگی گردد، بیمه از طرف او اقساط ماهانه وام مسکنش را پرداخت می‌کند. البته باید توجه داشت که بیشتر طرح‌ها محدودیت‌های سختی در مورد مدت زمان ادامه پرداخت‌های وام مسکن، زمان درخواست بیمه و… دارند که حتماً باید از قبل به آنها توجه شود.
استاندارد بیشتر سیاست‌ها این است که این طرح باید به مدت ۶۰ روز قبل از اجرا شدن بیمه، با محدودیت ۲۴ ماه در طول مدت پوشش، اجرا شود. اکثر وامگیرندگان می‌توانند با یک کمک کوچک و یک دوره تنفس، دوباره روی پای خود بایستند یا برای پرداخت وام مسکن خود در یک بازه زمانی ۲۴ ماهه تمهیداتی بیندیشند. بنابراین یکی از ملاحظات اصلی در تصمیم‌گیری در مورد این که آیا طرح حمایت از وام برای وام‌گیرنده مناسب است یا نه، این است که با توجه به عاملی که باعث ناتوانی در پرداخت اقساط وام شده، آیا پنجره زمانی ۲۴ ماهه پوشش لازم را برای پرداخت به موقع فراهم می‌کند یا نه.
مزیت اصلی بیمه حمایت از وام، آرامش خاطری است که ایجاد می‌کند. بیمه وام بانکی این مزیت را دارد که وام‌گیرنده به جای این که نگران این باشد چگونه در چند ماه آینده سقف بالای سر خود و خانواده‌اش را حفظ کند، روی درمان و بهبودی (یا جستجوی شغل در صورت بیکاری) تمرکز کند. به هر حال، هدف بیمه این است که آرامش خاطر را برای بیمه شده فراهم کند و به او فرصتی بدهد تا از بحرانی که دچارش شده به سلامت بگذرد.
بیمه وام بانکی نه تنها می‌تواند به وام‌گیرنده کمک کند تا در شرایط وقوع بحران، به بازپرداخت اقساط وام مسکن، خودرو یا وام شخصی خود ادامه دهد، بلکه همچنین این امتیاز را دارد که اعتبار او را به عنوان یک مشتری خوش‌حساب حفظ نماید.
مزیت دیگر بیمه وام، این است که نرخ پذیرش برای این نوع حمایت از بیمه فوق‌العاده بالا است. بنابراین بیشتر افراد نباید به خاطر سن، شغل، وضعیت تأهل یا سایر مسائل مالی نگران رد شدن درخواستشان باشند.
تا اینجا فقط از خوبی‌ها و مزایای بیمه وام بانکی گفتیم اما واقعیت این است که همه چیز به این راحتی هم نیست. برای برخورداری از این بیمه نه تنها باید با بیمه‌گذاران معتبر ارتباط برقرار کرد، بلکه متقاضیان باید مطمئن شوند که متن دقیق بیمه‌نامه را خوانده و به طور کامل درک کرده‌اند.
دلایلی وجود دارند که ممکن است باعث شوند درخواست بیمه وام مورد پذیرش واقع نشود. متداول‌ترین این دلایل عبارتند از:
- کار پاره وقت
- خود اشتغالی
- سوابق پزشکی متقاضی در صورتی که تصدیق کنند متقاضی قادر به انجام کار نخواهد بود
- استخدام بر اساس قراردادهای کوتاه مدت
- شخص درخواست‌کننده قادر به انجام هیچ کار دیگری غیر از شغل فعلی خود نباشد
برخی افراد معتقدند که طرح‌های ناتوانی مدت‌دار با حمایت کارفرما، گزینه بهتری برای کمک به پوشش هزینه‌ها و مخارج در طول دوره‌های مرخصی برای درمان یا سوانح هستند، اگرچه این طرح‌ها برای بیکاری مؤثر نیستند.
شما باید طرح بیمه‌های وام گوناگون را با هم مقایسه کنید، سوابق شرکت‌های ارائه دهنده را بررسی کنید و اگر تصمیم به درخواست بیمه گرفتید، مناسب‌ترین گزینه را انتخاب نمایید. در این مورد هیچ فرمول یا قانون مطلقی وجود ندارد. حتی شرکت‌هایی که قدمت یا شهرت زیادی دارند، در هر زمان ممکن است سیاست‌های خود را تغییر دهند. تغییراتی که همیشه به نفع بیمه است تا بیمه شونده. بنابراین نباید هیچ چیزی را درباره آنها بدیهی فرض کرد یا به قوانین گذشته آنها استناد نمود.
بیمه حفاظت از وام نقش منحصر به فردی را با مزایای بالقوه قابل توجهش ایفا می‌کند، اما جنبه‌های منفی هم دارد. نکته کلیدی این است که در صورت داشتن مشکل سلامتی طولانی مدت یا دوره بیکاری، به طور کامل بررسی کنید، تهدیدهای مربوط به شرایط خود را درک کنید، و در مورد کیفیت بیمه تصمیمات آگاهانه بگیرید.
بیمه وام چه تفاوتی با بیمه‌نامه مدت‌دار دارد؟
بیمه حمایت از وام بانکی محصولی بسیار متفاوت و خاص است. این بیمه، مبلغ مشخصی را که یک وام گیرنده از آن استفاده کرده است، پوشش می‌دهد. خواه وام شخصی باشد یا وام کالا یا خودرو، وام مسکن و… در صورتی که برای وام گیرنده اتفاق غیرمنتظره‌ای مثل از کارافتادگی، فوت، بیماری یا بیکاری رخ دهد که نتواند وام را بازپرداخت کند، بیمه‌گذار بر اساس شرایط بیمه‌نامه، بازپرداخت وام را پوشش می‌دهد.
از سوی دیگر، بیمه یک خدمت حمایتی است که خانواده‌ی بیمه‌گذار را در برابر خسارت مالی که در غیاب وی رخ می‌دهد، مثل مرگ، از کارافتادگی و…، محافظت می‌کند. بیمه‌گر در صورت فوت یا ناتوانی بیمه‌گذار، مبلغ بیمه‌شده را به ذینفعان وی می‌‌پردازد. تعهداتی که فرد بیمه شده بر عهده می‌گیرد ممکن است تحت پوشش مبلغ بیمه قرار بگیرد یا نگیرد. این بدان معناست که مبلغ بیمه ممکن است کل تعهدات یا فقط بخشی از آنها را پوشش دهد.
بنابراین در حالی که بیمه مدت‌دار یک الزام قطعی برای حفظ منافع مالی شما است، بیمه وام بانکی برای مراقبت از بدهی‌های مالی شما، و به همان اندازه مهم است.
آیا بیمه حمایت از وام برای شما مناسب است؟
تا اینجا متوجه شدیم که بیمه حمایت از وام بانکی، در قالب حمایت مالی، برای کمک به افرادی که وام بانکی گرفته‌اند ولی بعد دچار شرایط غیرمترقبه شده‌اند و قادر به بازپرداخت اقساط خود نیستند طراحی شده است.
طرح‌های بیمه حمایت از وام، بسته به این که کجا و از سوی چه نهادی ارائه می‌شوند، نام‌های مختلفی دارند. در بریتانیا، اغلب آن را به عنوان بیمه بیماری، بیمه تصادف، بیمه بیکاری، بیمه تعلیق از کار یا بیمه حفاظت از حق بیمه می‌شناسند. همه اینها پوشش بسیار مشابهی را ارائه می‌دهند. در ایالات متحده معمولاً به آن بیمه حفاظت از پرداخت (PPI) می‌گویند. ایالات متحده چندین شکل از این بیمه را در ارتباط با وام مسکن، وام‌های شخصی یا وام خودرو ارائه می‌دهد. دو نوع مختلف بیمه‌نامه حمایت از وام وجود دارد.
- خط مشی استاندارد: این سیاست سن، جنس، شغل و عادات سیگار کشیدن دارنده بیمه نامه را نادیده می‌گیرد. بیمه‌گذار می‌تواند تصمیم بگیرد که چه میزان پوششی را می‌خواهد. این نوع سیاست به طور گسترده از طریق ارائه دهندگان وام در دسترس است. تا پس از دوره اولیه محرومیت ۶۰ روزه پرداخت نمی‌شود. حداکثر پوشش ۲۴ ماه است.
- سیاست‌های مربوط به سن: ارزش (پولی) این نوع بیمه نامه با توجه به سن و میزان پوششی که بیمه‌گذار می‌خواهد داشته باشد تعیین می‌شود. این طرح فقط در بریتانیا ارائه می‌شود. حداکثر پوشش ۱۲ ماه است. برای افراد جوان‌تر هزینه‌ها و مخارج کل فرایند ارزان‌تر تمام خواهد شد.
بسته به شرکتی که متقاضی بیمه وام انتخاب می‌کند، سیاست‌های حمایت از وام گاهی شامل مزایای فوت نیز می‌شود. برای هر یک از انواع بیمه نامه، بیمه‌گذار در ازای اطمینان از این که بیمه نامه زمانی که بیمه‌گذار قادر به پرداخت وام نباشد، حق بیمه پرداخت می‌کند.
ارائه دهندگان بیمه تاریخ شروع پوشش متفاوتی دارند. به طور کلی، شخص بیمه شده می‌تواند بین ۳۰ تا ۹۰ روز پس از بیکاری یا ناتوانی مداوم از تاریخ شروع بیمه‌نامه، درخواست خود را ارائه کند. مبلغ پرداختی به بیمه نامه بستگی دارد.
اگر می‌خواهید از بیمه وام بانکی استفاده کنید باید مطمئن شوید که همه شرایط، ضوابط و استثنائات بیمه حفاظت از وام را می دانید. اگر این اطلاعات در وب سایت بیمه‌کننده موجود است، آن را به دقت بخوانید و اگر جایی برایتان مبهم بود از پشتیبانی درخواست کمک کنید. اگر اطلاعات در وب سایت ذکر نشده است، حتماً قبل از ثبت نام به یکی از دفاتر بیمه‌کننده مراجعه و از کاتالوگ‌ها و بروشورهای راهنما و نیز مشاوره حضوری استفاده کنید.
سیاست‌ها و قوانین بیمه‌گذارها با هم متفاوت است. بنابراین شرایط بیمه‌های گوناگون را با دقت بررسی کنید و اگر اطلاعاتی را از یک بیمه‌گذار دریافت کردید آن را به سایر ارائه دهندگان دیگر تعمیم ندهید. برخی از مواردی که ممکن است بیمه‌های مختلف درباره آنها خدمات مختلفی ارائه دهند، یا اصلاً آن مورد را پوشش ندهند، اینها هستند:
- اگر شغل متقاضی پاره وقت باشد؛
- اگر متقاضی خود اشتغال باشد؛
- اگر درخواست کننده به دلیل یک بیماری خاص (در گذشه) نتواند کار کند؛
- اگر درخواست کننده بر اساس یک قرارداد کوتاه مدت کار می‌کند؛
- اگر متقاضی توانایی کار در هیچ زمینه شغلی دیگری غیر از شغل فعلی خود را نداشته باشد؛
حتماً دقت کنید که کدام موارد مربوط به سلامت از پوشش مستثنی شده‌اند. به عنوان مثال، از آنجایی که بیماری‌ها زودتر تشخیص داده می‌شوند، بیماری‌هایی مانند سرطان، حمله قلبی و سکته مغزی ممکن است بیمه‌گذار را مجاب نکنند. زیرا اکنون این بیماری‌ها به لطف فناوری پزشکی چندان بحرانی به حساب نمی‌آیند یا دست کم باعث از کار افتادگی نمی‌شوند.