همه ما به خوبی با طراحی نمادین مربع‌های سیاه و سفید کد QR آشنا هستیم. افزایش نفوذ گوشی‌های هوشمند و دسترسی به اینترنت پرسرعت منجر به پذیرش گسترده کدهای QR شده است. به همین دلیل است که امروز تقریباً در همه جا آنها را می‌بینیم، چه برای خرید، چه در فیلم، چه در تبلیغات و غیره. یکی از مهم‌ترین کاربردهای کدهای QR در فرهنگ امروز، به صنعت پرداخت مربوط می‌شود. پرداخت با کد QR یکی از روش‌های پرداخت با موبایل است که بر خلاف بسیاری دیگر از روش‌های تعریف شده در این زمینه، به هیچ تجهیزات سخت افزاری خاصی نیاز ندارد.
در این مقاله خواهیم دید که کد QR چیست، انواع مختلف کد QR کدام است و چگونه کار می‌کند، مزایا و معایب کد QR چه هستند و هر چیز دیگری که باید در مورد کدهای QR بدانید. سپس به طور دقیق روش پرداخت با کد QR و تمام ویژگی‌های این روش پرداخت نوین و بسیار آسان را توضیح می‌دهیم.
بیشتر بخوانید: انواع روش‌های پرداخت با موبایل
کد QR چیست: یک تاریخچه کوتاه
QR مخفف Quick Response به معنای پاسخ سریع یا واکنش سریع است. بیایید با منشاء کدهای QR شروع کنیم. این نام، علامت تجاری نوعی بارکد ماتریسی است که در دهه ۱۹۹۰برای صنعت خودروسازی ژاپن ایجاد شد. در واقع یک شرکت ژاپنی به نام Denso Wave در سال ۱۹۹۴ کدهای QR را اختراع کرد. در ابتدا، کدهای QR در صنعت خودرو عمدتاً برای تولید، ردیابی و حمل و نقل استفاده می‌شدند. اما گستره‌ی آنها کم‌کم به خارج از صنعت خودروسازی کشیده شد و برای کارهایی مثل شناسایی اقلام و بازاریابی، مورد استفاده قرار گرفتند. شاید آن زمان هیچ کس فکرش را نمی‌کرد که کد QR بعدها در بسیاری از عرصه‌ها، مثلاً بازاریابی یا به اشتراک‌گذاری اطلاعات، استفاده شود.
اگرچه کد QR مشابه بارکدهای خطی‌ای است که در فروشگاه‌ها روی محصولات می‌بینیم، اما دارای چهار مزیت مهم نسبت به آن است:
۱. حجم زیادی از داده‌ها را ذخیره می‌کند.
۲. می‌توان آن را از روی صفحه نمایش نیز اسکن کرد و فقط به کاغذ محدود نمی‌شود.
۳. حتی اگر بخشی از کد آسیب دیده باشد قابل خواندن است.
۴. ایمن‌تر است زیرا می‌توان اطلاعات را رمزگذاری کرد.
کد QR چیزی جز یک کد دو بعدی نیست. دارای الگوی مربع‌های مشکی است که بر روی یک شبکه مربع با زمینه سفید چیده شده‌اند. برای خواندن کدهای QR می‌توان از دستگاه‌های تصویربرداری مانند دوربین گوشی‌های هوشمند (و برخی اپلیکیشن‌های کدخوان) استفاده کرد. کدهای QR کاملاً شبیه بارکد هستند با این تفاوت که می‌توانند مقدار بیشتری از اطلاعات را در واحد سطح ذخیره کنند.
بسیاری از کارشناسان گفته‌اند که کدهای QR در سال‌های اولیه خود آن‌طور که انتظار می‌رفت عمل نکردند. با این حال، در برخی کشورها، به‌ویژه چین، نقش مهمی در رشد سریع خدمات پرداخت تلفن همراه با کد QR ایفا کردند. زیرا کسب و کارها را قادر ساختند تا پرداخت‌های دیجیتالی را بدون سرمایه‌گذاری در سخت‌افزاری مانند پایانه‌های فروش بپذیرند.
تحقیقات نشان داده تنها در ایالات متحده حدود ۱۱ میلیون خانوار حداقل یک کد QR را در سال اسکن می‌کنند. این تعداد بسیار بیشتر از ۹ میلیون اسکنی است که در سال ۲۰۱۸ ثبت شده است. ایالات متحده تنها کشوری نیست که از کدهای QR به طور گسترده استفاده می‌کند. کشورهایی مانند فرانسه، استرالیا، مالزی، سنگاپور، سوئیس، تایلند، اندونزی و کانادا هم از قافله عقب نیستند. علاوه بر این، استقبال از کد QR در آفریقا و منطقه خاورمیانه هم در حال افزایش است. استفاده از QR در این کشورها از ۱۲ درصد در سال ۲۰۱۷ به ۱۸ درصد در سال ۲۰۱۸ افزایش یافته است. البته همه این ارقام به پرداخت با کد QR محدود نمی‌شوند اما پرداخت با کد QR به طور مستقیم یا غیرمستقیم سهم قابل توجهی از این آمار را به خود اختصاص داده است. کد QR روش محبوب بیشتر افراد برای پرداخت با تلفن همراه است، محبوبیتی که به ویژه از زمان شروع همه‌گیری کووید-۱۹ بیشتر هم شده است.
پرداخت با کد QR چیست و چگونه کار می‌کند؟
برخلاف بارکدهای خطی که فقط به وسیله‌ی اسکنر لیزری از روی کاغذ قابل خواندن هستند، کدهای QR را می‌توان هم از روی کاغذ و هم از صفحه نمایش اسکن کرد. به همین دلیل است که کدهای QR را در خیلی از فروشگاه‌ها و برنامه‌های آنلاین هم مشاهده می‌کنید.
برای پردازش یک کد QR، به یکی از موارد زیر نیاز دارید:
- گوشی هوشمند یا تبلت با دوربین داخلی
- بارکدخوان که می تواند کدهای QR را اسکن کند
هم آیفون و هم گوشی‌های هوشمند اندرویدی می‌توانند کدهای QR را مستقیماً از طریق برنامه دوربین اصلی گوشی اسکن کنند. البته تا زمانی که از جدیدترین نسخه سیستم عامل iOS یا Android استفاده کنند. کافیست خیلی عادی برنامه دوربین را باز کنید و آن را روبروی کد QR بگیرید. دوربین بلافاصله آن را شناسایی می‌کند و یک نوتیفیکیشن روی صفحه ظاهر می‌شود که از شما می‌خواهد برای پایان عملیات مربوطه روی آن ضربه بزنید.
تا چند سال پیش برای خواندن کد QR لازم بود از یک برنامه مخصوص اسکن کد QR روی تلفن همراه خود استفاده کنید. برخی از برنامه‌های بانکی و پرداخت نیز گزینه‌ی اسکن کد QR برای پردازش عملیات پرداخت یا حواله‌های بانکی را دارند.
پرداخت با کد QR را می‌توان به یکی از روش‌های زیر انجام داد:
۱. مشتری کد QR یک محصول یا برند را به وسیله گوشی هوشمند اسکن می‌کند؛
برنامه مخصوص پرداخت با کد QR (یا دوربین گوشی) را باز کنید. سپس کد نمایش داده شده در صندوق فروشگاه، روی محصولات، در وب سایت یا صورت حساب‌های کاغذی را اسکن کنید و قبل از نهایی کردن پرداخت، در صورت نیاز، قیمت را تأیید کنید. در بیشتر موارد، برای پرداخت باید مشخصات کارت خود را به صورت دستی تایپ کنید. اگر از اپلیکیشن مخصوص خود فروشگاه برای پرداخت استفاده کنید، ممکن است پیشنهادات و امتیازات وفاداری نیز دریافت نمایید.
۲. فروشنده یک کد QR را روی صفحه نمایش تلفن مشتری اسکن می‌کند؛
وقتی مبلغ کل تراکنش در پایانه فروش در هنگام تسویه حساب تأیید شد، برنامه پرداختی که امکان تراکنش با کد QR را فراهم می‌کند باز می‌کنید. این برنامه یک کد QR منحصر به فرد را نشان می‌دهد که جزئیات حساب شما را شناسایی می‌کند. فروشگاه این کد را با یک اسکنر کد QR اسکن می‌کند و معامله نهایی می‌شود.
۳. پرداخت برنامه به برنامه؛
هم شما و هم گیرنده، اپلیکیشن‌های پرداخت خود را باز می‌کنید. سپس کد QR منحصر به فرد گیرنده را که در برنامه او نمایش داده می‌شود از طریق برنامه خودتان اسکن می‌کنید. مبلغ پرداختی را تأیید می‌کنید و برای پردازش پرداخت گزینه‌ی تأیید را لمس می‌کنید.
تا چند سال پیش، پرداخت با کد QR به دلیل این که سرعت وب پایین‌تر بود تا این حد سریع انجام نمی‌شد. اما امروز فناوری وب و شبکه آنقدر توسعه یافته‌اند که تراکنش‌ها بلافاصله پردازش می‌شوند. با این حال، هنوز کاربران زیادی هستند که اطلاع ندارند می‌توانند به راحتی گوشی‌های هوشمند خود را باز کنند، یک برنامه‌ی اسکن QR یا حتی دوربین موبایل خود را رو به کد QR بگیرند و به همین آسانی پرداخت‌هایشان را انجام دهند.
ویژگی‌های کدهای QR
انواع مختلفی از بارکدهای یک بعدی و دو بعدی وجود دارند که بسیاری از آنها بسیار شبیه به هم هستند. کد QR تنها یکی از طرح‌های دو بعدی است که اتفاقاً رایج‌ترین کد برای اسکن با گوشی‌های هم هوشمند هست. کد QR با سه مربع کوچک خود که در گوشه‌های پایین و بالا سمت چپ و گوشه سمت راست بالایی قرار گرفته‌اند، مشخص می‌شود. کد کلی دارای یک شکل مربع است که از ماتریسی از مربع‌های کوچک تشکیل شده است. تعداد مربع‌های کوچک در هر ضلع می‌تواند متفاوت باشد، به عنوان مثال ۳۳×۳۳ یا ۱۷۷×۱۷۷.
هر چه مربع کوچک‌تر باشد، کد QR حاوی اطلاعات کمتری است و بالعکس. از آنجایی که اطلاعات در دو بعد قرار دارند، می‌توانند داده‌های بسیار بیشتری را نسبت به بارکد یک بعدی در خود نگه دارند. برای مثال، یک کد QR متشکل از مربع‌های ۱۷۷×۱۷۷ می‌تواند شامل ۴۲۹۶ کاراکتر یا ۲۳۶۴۸ بیت باشد. همچنین به دلیل این که کدهای QR حاوی داده‌های بیشتری هستند، امکان رمزگذاری را فراهم می‌کنند که برای پردازش عملیات پرداخت گزینه‌ی بسیار مفیدی است.
کد QR چگونه کار می‌کند؟
هنگامی که یک کد QR اسکن می‌شود، الگوهای افقی و عمودی ماتریس به وسیله‌ی نرم افزار روی گوشی هوشمند شما رمزگشایی شده و به رشته‌ای از کاراکترها تبدیل می‌شوند. بسته به دستور آن کاراکترها، تلفن شما ممکن است لینک مرورگر را باز کند، اطلاعات پرداخت را تأیید کند، موقعیت جغرافیایی را شناسایی کند و یا سایر عملیات‌ها. یک تفاوت عمده بین کد QR و بارکد خطی این است که کد QR را هم می‌توان از روی کاغذ و هم از روی مانیتور اسکن کرد. در حالی که بارکد خطی را فقط می‌توان از روی کاغذ اسکن کرد. دقیقاً به همین دلیل است که شما کدهای QR را (بر خلاف بارکد معمولی) هم در برنامه‌ها و هم در فروشگاه‌های آنلاین می‌بینید. برای اسکن یک کد QR، باید یکی از موارد زیر را داشته باشید:
- بارکدخوانی که قابلیت اسکن کدهای QR را داشته باشد.
- تبلت یا گوشی هوشمند مجهز به دوربین.
امروزه، بسیاری از برنامه‌های اسکن کد QR در دسترس هستند (QR Reader) که به کاربران اجازه می‌دهند تا کدهای QR را به آسان‌ترین شکل ممکن اسکن کنند. تنها کاری که کاربر باید انجام دهد این است که دوربین را باز کرده و آن را به سمت کد QR قرار دهد. کد QR بلافاصله شناسایی می‌شود و به دنبال آن دستوری که در اطلاعات کد ذخیره شده اجرا می‌شود. به عنوان مثال باز شدن منوی آنلاین یک رستوران، هدایت شدن به یک صفحه‌ی پرداخت اینترنتی، گالری محصولات یک شرکت و… همچنین برخی از اپلیکیشن‌های پرداخت وجود دارند که می‌توانند کدهای QR را برای انتقال و پرداخت‌های بانکی پردازش کنند.
روش‌های زیادی برای پردازش کدهای QR وجود دارد. در زیر به برخی از آن اشاره می‌شود.
اسکن کد QR گیرنده با گوشی هوشمند
در این فرایند، کاربر باید دوربین گوشی یا اپلیکیشن اسکن کد QR مربوطه را باز کند. پس از آن، این برنامه‌ها باید کدی را که روی یک محصول، صورت حساب کاغذی یا در صندوق فروشگاه نمایش داده می‌شود اسکن کنند. در صورتی که از برنامه خاص یک فروشگاه استفاده کنید ممکن است پیشنهادات مختلف و امتیازات وفاداری نیز از طریق برنامه اعمال شود.
اسکن کد QR روی صفحه تلفن کاربر
در فرایند پرداخت با کد QR، کاربر پس از تنظیم مبلغ کل تراکنش در سیستم پایانه فروش خرده فروش، برنامه پرداخت را باز می‌کند. برنامه پرداخت با کد QR یک کد QR را نمایش می‌دهد که با جزئیات کارت کاربر مشخص می‌شود. سپس خرده فروش کد QR را با یک اسکنر اسکن می‌کند و بدین ترتیب معامله را به پایان می‌رساند.
پرداخت‌های برنامه به برنامه
در این فرایند، هم فرستنده و هم گیرنده برنامه‌های خود را باز می‌کنند. سپس فرستنده کد QR منحصر به فردی را که در برنامه گیرنده تولید می‌شود اسکن می‌کند (کد QR پویا یا یک بار مصرف.) در نهایت فرستنده مبلغ قابل پرداخت را تایید و برای تکمیل پرداخت کلیک می‌کند.
حتماً بخوانید: آیا پرداخت با کد QR امن است؟
انواع کدهای QR
دو نوع دسته‌بندی برای کدهای QR وجود دارد. بیایید آنها را یکی‌یکی با هم بررسی کنیم.
کد QR ایستا (استاتیک)
در این نوع کد QR، آدرس وب سایت مقصد مستقیماً در کد QR قرار می‌گیرد. محتوای کدهای QR ایستا قابل ویرایش نیست. معمولاً این نوع کدهای QR قابل ردیابی هم نیستند. با این حال می‌توان آنها را با افزودن URL اصلاح کرد.
کدهای QR ایستا برای تسهیل پرداخت‌های سریع و ساده در صنایع مختلف مانند خدمات تحویل، خدمات در منزل، خرده‌فروشی‌های داخل فروشگاه، رانندگان تاکسی و فروشندگان خیابانی استفاده می‌شوند. در تمام این موارد، تنها کاری که کاربر باید انجام دهد این است که فقط کد QR را اسکن کند تا بدون هیچ زحمتی پرداخت را انجام دهد.
کد QR پویا (داینامیک)
کد QR پویا قابل ویرایش است. همچنین دارای ویژگی‌های اضافی مانند مدیریت دسترسی، محافظت از رمز عبور، تجزیه و تحلیل اسکن و تغییر مسیر مبتنی بر دستگاه است. با کد QR پویا، می‌توانید جزئیات مختلفی مانند تعداد افرادی که کد را اسکن کرده‌اند، نوع دستگاهی که برای اسکن استفاده کرده‌اند، مکان اسکنر و غیره را پیدا کنید. برای درک بهتر چگونگی عملکرد کدهای QR پویا، کافیست بدانید که این کدها درست مثل رمز پویای اینترنتی در نظام بانکی کشور عمل می‌کنند.
کدهای QR پویا در حال حاضر به طور گسترده توسط فروشندگان استفاده می‌شوند زیرا هم مبلغ خرید و هم اطلاعات فروشنده را منتقل می‌کنند. در نتیجه‌ی این ویژگی، کاربر فقط باید تراکنش را در برنامه خود بپذیرد. علاوه بر این، استفاده از کد QR پویا به این معنی است که شخصی که کد QR را ارسال می کند، کنترل بیشتری بر مبلغ پرداخت دارد.
در مورد کد QR ایستا، کاربر باید مبلغ خرید را وارد کند و سپس فروشنده هم آن را با دقت تأیید نماید. در حالی که کد QR پویا با حذف همه این عوامل، تجربه پرداخت بهتری را هم برای مصرف‌کنندگان و هم برای فروشندگان ایجاد می‌کند. ضمن این که احتمال خطاهای انسانی را نیز کاهش می‌دهد.
مزیت‌های استفاده از کد QR
کد QR دارای چندین مزیت است که به شما کمک می‌کند تا با تمام مشتریان بالقوه خود ارتباط برقرار کنید. بیایید نگاهی به چند مورد از آنها بیندازیم.
پرداخت‌های آنی
یکی از بزرگترین مزایای استفاده از کد QR این است که پرداخت آنی را تسهیل می‌کند. پرداخت از طریق کدهای QR در مقایسه با سایر روش‌های پرداخت بسیار سریع‌تر است. تنها کاری که مصرف کننده باید انجام دهد این است که به سادگی برنامه اسکن کد QR را باز کند، کد QR را اسکن کرده و فرایند پرداخت را تأیید نماید. در عرض چند ثانیه، پرداخت انجام می‌شود.
امنیت قابل اتکا
پرداخت از طریق کد QR بسیار امن است. به این دلیل که کد QR چیزی نیست جز ابزاری که برای تبادل اطلاعات استفاده می‌شود. هر داده‌ای که از طریق کدهای QR منتقل می‌شود رمزگذاری می‌شود، بنابراین اشتباه در پرداخت به حداقل می‌رسد و امنیت قابل قبولی ایجاد می‌شود.
بیشتر بخوانید: آیا پرداخت با کد QR امن است؟
راه‌اندازی آسان
تنظیمات پرداخت با کد QR بسیار آسان است. شما به زیرساخت زیادی نیاز ندارید. یک گوشی همراه هوشمند با دوربین و کد QR که به صورت چاپی یا الکترونیکی باشد برای عملیات پرداخت با کد QR کافی هستند. استفاده از کدهای QR برای پرداخت نیاز به دستگاه (پایانه فروش) یا هر تجهیزات ویژه دیگری که برای سایر روش‌های پرداخت با موبایل مورد نیاز است را حذف می‌کند.
قابلیت اطمینان بالاتر
همانطور که اشاره شد، پرداخت با کد QR به این دلیل که احتمال هر نوع خطا در تراکنش را کاهش می‌دهد، یک روش پرداخت بدون خطا بشمار می‌رود. الگوی مربع‌های سیاه شامل داده‌های منحصر به فردی است که قابلیت اطمینان پرداخت‌های کد QR را افزایش می‌دهد.
موارد استفاده عمده از پرداخت با کد QR
کدهای QR راه حل‌های پرداخت آسان را برای چندین کسب و کار ارائه می‌دهند. برخی از موارد عمده استفاده از پرداخت QR عبارتند از:
خرده فروشان سوخت
کیف پول بانک ملت را به یاد دارید که از آن برای پرداخت در پمپ بنزین‌ها و جایگاه‌های سوخت هم استفاده می‌شد؟ هرچند نمونه‌های مشابه هنوز در ایران رایج نشده‌اند اما در بسیاری از کشورها خرده فروشان سوخت یکی از مناسب‌ترین صاحبان مشاغلی هستند که می‌توانند از کدهای QR برای آسان‌تر کردن هرچه بیشتر عملیات پرداخت برای مشتریان خود استفاده کنند. در کیف پول خرده فروشی سوخت، گزینه‌هایی وجود دارد که به مشتریان اجازه می‌دهد تا با وارد کردن مقدار سوخت مورد نیاز خود در برنامه، سوخت لازم برای خودروهای خود را تأمین کنند. این برنامه‌ها دارای چندین حالت پرداخت هستند که شامل پرداخت از طریق اسکن کد QR نیز می‌شود.
رزرو بلیت الکترونیکی
در رزرو بلیت الکترونیکی نیز از کدهای QR استفاده می‌شود. اپلیکیشن رزرو بلیت الکترونیکی به کاربران خود این امکان را می‌دهد که تنها با چند لمس ساده صفحه گوشی خود، بلیت اتوبوس، هواپیما، قطار، فیلم، شهربازی و بسیاری موارد دیگر را رزرو کنند. این اپلیکیشن‌ها چندین روش پرداخت دارند و پرداخت با کد QR نیز یکی از آنهاست.
پرداخت عوارض
باجه‌های عوارض هم می‌توانند از کدهای QR برای تسهیل پرداخت سریع و ساده عوارض استفاده کنند. برنامه‌های کیف پول پرداخت عوارض به کاربر امکان می‌دهند عوارض را بدون نیاز به پول نقد پرداخت کنند. این برنامه‌ها شامل چندین گزینه پرداخت بدون نقد هستند که یکی از آنها پرداخت با کد QR است.
پرداخت هزینه‌ی پارکینگ
کدهای QR را می‌توان به عنوان یک روش پرداخت بسیار ایده‌آل برای پارکینگ مورد استفاده قرار داد. بعضی از برنامه‌های پرداخت هزینه پارکینگ به کاربر خود اجازه می‌دهند تا جای پارک خود را از طریق یک برنامه تلفن همراه جستجو و رزرو کند. پس از رزرو فضای پارکینگ، کاربر می‌تواند به سادگی کد QR موجود در پارکینگ را برای پرداخت اسکن کند.
کسب و کارهای خُرد
کسب و کارهای خرد که دارای طیف محدودی از کالاها هستند می‌توانند از کدهای QR برای پرداخت استفاده کنند. در این مورد، فروشنده هم فاکتور و هم کد QR را تولید می‌کند. سپس کد QR را روی صفحه گوشی هوشمند نمایش می‌دهد. برای انجام پرداخت، مشتری باید کد QR تولید شده از سوی فروشنده را در برنامه کیف پول تلفن همراه خود اسکن کند.
کسب و کارهای کوچک و متوسط (SME)
در این مورد نیز، فروشنده یک کد QR برای هر یک از فروشندگان خود چاپ می‌کند که مکان صندوق و سایر جزئیات را نشان می‌دهد. برای پرداخت، مشتری باید کد QR فروشنده را اسکن کند. سپس فروشنده رسید را از صندوق فروش به گوشی هوشمند مشتری ارسال می‌کند. در نهایت مشتری پرداخت را تایید می‌کند.
کسب و کارها چگونه می‌توانند پرداخت با کد QR را بپذیرند؟
روش‌های مختلفی برای راه‌اندازی سیستم پرداخت با کد QR وجود دارد. البته گزینه‌ها و امکانات در برخی کشورها محدود است. در هر صورت، روال کلی این است که شما باید یک شرکت خدمات پرداخت را انتخاب کنید که کد QR را به عنوان روش پرداخت ارائه می‌دهد.
به عنوان مثال، شرکت Square اکنون به مشاغل اجازه می‌دهد تا با کد QR منوی غذا و نوشیدنی ایجاد کنند. این منو برای کاربرانی که در بریتانیا، ایالات متحده و استرالیا هستند در دسترس است و می‌توانند از آن استفاده کنند. گزینه‌ای که برای سفارش غذا به صورت حضوری (در محل) یا بیرون‌بر عالی است. این خدمت و سایر خدمات مبتنی بر کد QR به طور خودکار و رایگان برای کاربران Square در دسترس است.
در چندین کشور اروپایی، شرکت SumUp کدهای QR را در برنامه پایانه فروش (POS) خود نمایش می‌دهد و مشتری‌ها می‌توانند این کدها را از روی صفحه اسکن کنند. به علاوه می‌توانند کدهای QR را برای تک‌تک محصولات چاپ کنند تا در محل فروشگاه برای پرداخت‌های بدون تماس مورد استفاده قرار گیرند. به عنوان مثالی دیگر، iZettle هم می‌تواند کدهای QR را در برنامه پاییانه فروش خود نمایش دهد. مشتریان باید از برنامه PayPal خود برای اسکن و پرداخت از این طریق استفاده کنند.
فروشگاه‌های آنلاین می‌توانند تا زمانی که درگاه پرداخت یا گزینه‌های تجارت الکترونیک از پرداخت با کد QR پشتیبانی می‌کنند، پرداخت‌ها را بپذیرند.
آیا پرداخت با کد QR می تواند با سایر روش‌های پرداخت رقابت کند؟
قبلاً در اروپا و ایالات متحده، کدهای QR بیشتر به عنوان نقاط دسترسی مفید (با پاسخ سریع واقعی) به اطلاعات، وب سایت‌ها و تأییدات شخصی شناخته می‌شدند. این کدها در پوسترهای تبلیغاتی، برچسب‌های محصولات، بلیت رویدادها و حتی به طور تصادفی در گوشه و کنار شهر پراکنده شده بودند.
در بریتانیا و ایالات متحده، روش‌های پرداخت غالب در فروشگاه‌های فیزیکی معمولاً کارت‌های پرداخت اعتباری یا کارت‌های بدون تماس هستند و پول نقد در رتبه دوم قرار می‌گیرد. اما از اوایل سال ۲۰۲۰ که قرنطینه‌های سراسری آغاز شد، کدهای QR به روش مناسبی برای پذیرش پرداخت تبدیل شدند.
کدهای QR در ابتدا همان نرخ پذیرش سریع پرداخت‌های بدون تماس در بریتانیا را نداشتند. سرمایه‌گذاری زیادی روی کارت‌های NFC (بدون تماس) و کیف پول تلفن همراه انجام شده است، و مصرف‌کنندگان بریتانیایی و بانک‌ها هر دو هنوز از راحتی پرداخت‌های سریع و آسان خشنود هستند.
با این حال، در شرایط کنونی استفاده از کدهای QR را افزایش یافته است. حالا پرداخت با کد QR به عنوان یک روش پرداخت راحت و امن محبوبیت پیدا کرده است. کاربران، مشتریان و مصرف کنندگان به طور فزاینده‌ای در حال استفاده از آن هستند و بیش از پیش به آن عادت می‌کنند. به ویژه در رستوران‌ها، کافه‌ها، بارها و سایر مکان‌های مهمان‌پذیر.
به عنوان مثال، مردم بریتانیا عادت کرده‌اند کدهای QR را در صورت حساب‌های کارت اعتباری بانک‌های بزرگ، که به عنوان یکی از چندین راه برای پرداخت صورت‌حساب، و در ارتباط با قبوض خدمات، برنامه‌های وفاداری، و حواله‌های بانکی ارائه می‌شود، ببینند.
در چین، مردم مدت زمان طولانی‌تری است که از کدهای QR برای پرداخت استفاده می‌کنند. طبق گفته App Annie، اپلیکیشن پرداخت چینی Alipay در سال ۲۰۱۸ پرکاربردترین اپلیکیشن جهان (به جز اپلیکیشن‌های شبکه‌های اجتماعی) بود. اگر برنامه‌های شبکه‌های اجتماعی را در نظر بگیریم، برنامه‌ی چینی چند منظوره‌ی «وی چت»، که پرداخت در رسانه‌های اجتماعی، پیام‌رسانی و پرداخت با کد QR را انجام می‌دهد، در جایگاه چهارم و پس از فیس‌بوک، واتس‌اپ و مسنجر قرار گرفت. ۱۵ میلیون تاجر و کارآفرین چینی در کسب و کارهای کوچک، پرداخت‌های کد QR را در برنامه Alipay می‌پذیرند.
کد QR روش محبوبی برای تراکنش در بسیاری از کشورهای دیگر نیز بوده است. در هند، ۹ میلیون تاجر و کسب و کار مختلف از کیف پول دیجیتال Paytm، که پرداخت‌های QR را پردازش می‌کند، استفاده می‌کنند. در بعضی از کشورهای آفریقایی، رستوران‌ها کدهای QR را روی رسید چاپ می‌کنند تا مشتریان بتوانند به آسانی پول رستوران را پرداخت کنند.
در این کشورها و کشورهای دیگر، کدهای QR نزد بازرگانان و فروشندگان همچنان راهی عالی برای پذیرش پرداخت‌های بدون کارت یا سایر روش‌های پرداخت، که به تجهیزات گران نیاز دارند، محسوب می‌شوند. در پرداخت با کد QR، مشتری حتی مجبور نیست کارت پرداخت داشته باشد.
از مقایسه‌ی اینهمه مزیت روش پرداخت به روش QR با روش‌های سنتی‌تر، یا روش‌های نوین پر هزینه‌تر، که تقریباً در همه آنها از کارت‌های پرداخت و حساب‌های بانکی استفاده می‌شود، جذابیت و محبوبیت پرداخت QR به شکل برجسته‌تری خود را نمایش می‌دهد. بعضی از منابع بر این باورند که همه‌گیری کووید-۱۹ در سال‌های گذشته، استقبال از کدهای QR در صنعت پرداخت را فراتر از پیش‌بینی‌ها افزایش داده است.
احتمال می‌رود در آینده، گردشگران از کشورهای گوناگون، در مقاصد و مکان‌هایی که پرداخت با کد QR در آنها بیشتر جا افتاده است، پرداخت‌های آسان‌تر و سریع‌تری را نسبت به پرداخت با کیف پول و اپلیکیشن‌هایی مانند Alipay و Paytm تجربه کنند.
کلام پایانی
امیدوارم این مقاله به شما کمک کرده باشد تا موارد و نکات مهم و جالبی را درباره کدهای QR یاد بگیرید. مواردی نظیر تاریخچه و منشأ پیدایش کد QR، پرداخت با کد QR، فرایند عملکرد کدهای QR، انواع کدهای QR و سرانجام مزایا و معایب آنها. فناوری کد QR به دلیل چندین مزیتی بودن آن، با سرعت در بسیاری از کشورها در حال گسترش است.
با این حال، همانطور که اشاره شد، این فناوری هنوز معایب خاص خود را نیز دارد. باید منتظر باشیم و ببینیم که فناوری QR چطور با دنیای همیشه در حال تغییر ما سازگار می‌شود.
درباره امنیت کد QR بیشتر بخوانید: آیا پرداخت با کد QR امن است؟