سرانجام نتفلیکس از فناوری پرداخت دوره‌ای متغیر (VRP) استقبال خواهد کرد. فقط مسئله زمان است.
آیا می‌دانستید ۵۸ سال پیش، دایرکت دبیت برای رفع نیاز دریافت وجه از هزاران بستنی فروشی معرفی شد؟ امروز، پس از گذشت بیش از نیم قرن از معرفی دایرکت دبیت به عنوان یک روش استاندارد و کارآمد در پرداخت‌های دوره‌ای و کسب و کارهای اشتراکی، ما از دایرکت دبیت برای پرداخت‌هایی که به صورت دوره‌ای تکرار می‌شوند، مانند قبض آب و برق، حق اشتراک و بازپرداخت وام مسکن استفاده می‌کنیم. اما نیازهای مالی کسب و کارها و مصرف‌کنندگان (شامل فروشندگان بستنی) در شش دهه گذشته به‌شدت تغییر کرده است.
در این مقاله نگاهی تحلیل‌گرانه به دایرکت دبیت در عصر فناوری دیجیتال می‌اندازیم و خصوصیات و کیفیت آن را با توجه به سبک زندگی افراد و نیازهای کسب و کارهای امروز بررسی می‌نماییم.
حتماً بخوانید: دایرکت دبیت چیست؟ سرویس پرداخت خودکار
آیا دایرکت دبیت اهداف ما را برآورده می‌سازد؟
بیایید منتقدانه با این سؤال روبرو شویم. دایرکت دبیت هم (مثل سایر روش‌های پرداخت) نقاط قوت و ضعف خودش را دارد. بنابراین می‌تواند پر از دست‌انداز، گاهی هزینه‌بر و حتی در مواردی، ناکارآمد باشد. البته ناگفته نماند که مستعد خطا هم هست. پرداخت دوره‌ای می‌تواند تبدیل به یک میدان مین شود (همه ما می‌دانیم که متحمل‌شدن صورتحسابی که هر ماه تکرار می‌شود چگونه است.) دلیل آن این است که پرداخت‌های دایرکت دبیت ممکن است به خاطر عوامل گوناگونی، از جمله اطلاعات بانکی نامعتبر یا نبود پول کافی در حساب پرداخت‌کننده، با شکست مواجه شوند.
این عوامل بر من و شما به عنوان مصرف‌کنندگان عادی نیز تأثیر واقعی دارد. یک پرداخت دایرکت دبیت ناموفق می‌تواند بر امتیاز اعتباری کاربران نهایی تأثیر منفی بگذارد و در آینده، آنها را برای دسترسی به منابع و تسهیلات مالی محدود کند.
بیش از ۶۰ درصد از کسب و کارهای بریتانیا اعتراف می‌کنند که برای هر تراکنش دایرکت دبیت ناموفق هزینه‌ای معادل ۵۰ پوند یا بیشتر را متحمل می‌شوند. بنا به گفته Forrester، جای تعجب نیست که نزدیک به ۶۰ درصد از شرکت‌ها در حال برنامه‌ریزی برای سرمایه‌گذاری یا ارتقای سرمایه‌گذاری خود در ارائه دهندگان پرداخت‌های دوره‌ای هستند.
با این وجود دایرکت دبیت هنوز سومین روش پرداخت محبوب در بریتانیا است (بعد از پول نقد و کارت‌های نقدی)، چرا؟ پاسخ در این واقعیت نهفته است که دایرکت دبیت چنان جا افتاده است که بانک‌ها، کسب و کارها و مصرف‌کنندگان، به طور مداوم از آن استفاده می‌کنند و تصور این که آن را کنار بگذارند یا روش دیگری را جایگزین آن کنند تقریباً غیرممکن به نظر می‌رسد.
نکته مهم: وندار با توجه به تمام آسیب‌شناسی‌های دایرکت دبیت، زیرساخت آن را به صورت اصلاح‌شده در ایران ایجاد کرده و تحت عنوان سرویس پرداخت خودکار وندار به متقاضیان و کسب و کارها ارائه می‌دهد.
دایرکت دبیت با فناوری جدید اصلاح خواهد شد
مواردی که در آسیب‌شناسی پرداخت به روش دایرکت دبیت برشمردیم، باعث نمی‌شوند این روش پرداخت محبوب و کارآمد را به طور کامل کنار بگذاریم. بخصوص که همچنان جزو پرکاربرترین روش‌های پرداخت در دنیاست و کسب و کارها و مصرف‌کننده‌های بسیاری به آن وابسته‌اند. اصولاً در مواردی مشابه آنچه درباره دایرکت دبیت برقرار است، اصلاح فرایند بهتر از حذف و جایگزینی کامل است.
آیا نوارهای ویدیویی خانگی معروف به VHS را که در دهه‌های ۵۰ تا ۷۰ شمسی خیلی رایج بودند به یاد دارید؟ دهه ۵۰ و آغاز دوران سیستم ویدیوی خانگی است. شما به تازگی فیلم مورد علاقه خود را از یک پخش‌کننده غیرمجاز یا یک ویدیو کلوپ قانونی اجاره کرده‌اید تا در خانه خود لم دهید و آن را تماشا کنید.
روی دور تند می‌زنیم و از ویدیو کلوپ و اجاره دادن شبانه نوارهای ویدیویی به آغاز عصر دیجیتال می‌رسیم. حالا VHS با DVD جایگزین شده است. اگر به حرکت روی دور تند ادامه دهیم به عصر نهایی اما اجتناب‌ناپذیر سرویس‌های پخش آنلاین، مثل یوتیوب، نتفلیکس و نسخه‌های ایرانی آنها از جمله فیلم‌نت و نماوا خواهیم رسید.
احتمالاً می‌توانید مسیر استدلالم را دنبال کند و متوجه منظور اصلیم بشوید. در سیر دگرگونی نوار ویدیوی خانگی تا پلتفرم‌های پخش آنلاین، موضوع اصلی که همان تماشای فیلم است دست نخورده باقی مانده و تنها رویکرد ابزاری تغییر کرده است.
در مورد پرداخت‌های دوره‌ای نیز وضع به همین منوال است. پرداخت‌های دوره‌ای متغیر (VRP)، که بواسطه بانکداری باز امکان‌پذیر شده است، در مقابل دایرکت دبیت سنتی مانند نتفلیکس در مقابل نوار ویدیوی خانگی گرد و غبار گرفته است. هر دوی آنها عملکرد یکسانی دارند، عملکردی که با نیازهای کنونی کسب و کارها و مصرف‌کنندگان در دوره خودشان مطابقت دارد.
درست مانند VHS، مشکل دایرکت دبیت هم این است که سفت و سخت و غیر قابل انعطاف است و فرسایش ایجاد می‌کند. از سوی دیگر، VRP یا همان پرداخت‌های دوره‌ای (تکرارشونده) متغیر تجربه کاربری بهتری را برای کاربران به ارمغان می‌آورند. با پرداخت دوره‌ای متغیر می‌توانید تمام پارامترها را برای پرداخت‌های ماهانه خود، چقدر، به چه کسی و چه زمانی، را بدون کوچکترین فرسایشی تنظیم کنید.
در واقعیت، برای مصرف‌کنندگان، اینطور به نظر می‌رسد که در ورای پرداخت‌های معمولی که ماه به ماه متفاوت است، مانند سرمایه‌گذاری‌ها یا صورتحساب‌های انرژی، قرار می‌گیرند. برای کسب و کارها نیز بدان معناست که دوران از دست دادن مشتری به خاطر انقضا، گم‌کردن یا دزدیده شدن کارت به پایان رسیده است. ناگفته نماند که حذف هزینه‌های مبادله و سایر کارمزدهای بانکی را به فهرست مزیت‌های VRP اضافه کنید.
پرداخت دوره‌ای متغیر چگونه کار می‌کند؟
پرداخت تکرارشونده متغیر به کسب و کارها این امکان را می‌دهد تا با استفاده از بانکداری باز، پرداخت‌های منظم حساب به حساب را جمع‌آوری کنند. مهم‌تر از همه، این امر فقط با رضایت پرداخت‌کننده امکان‌پذیر است، و پس از فرایند سفت و سخت احراز هویت مشتری برای تنظیم اولیه (اثر انگشت، رمز عبور یا پین کد)، نیازی به تأیید تک‌تک پرداخت‌ها نیست. تا اینجای کار روال خیلی مشابه دایرکت دبیت است اما برخلاف دایرکت دبیت، VRP به کاربران این امکان را می‌دهد که حداکثر مبلغ پرداخت و هر پارامتر دیگری را برای هر پرداخت، جداگانه تنظیم کنند. این بدان معناست که دیگر از صورتحساب‌های غیرمنتظره بزرگ یا هزینه‌های اشتراک پنهانی خبری نیست.
امروزه از VRP برای جابجایی پول بین دو حساب متعلق به یک شخص یا کسب و کار استفاده می‌شود. زمانی که یک نفر وجوهی را بین حساب‌های شخصی خود جابه‌جا می‌کند تا پول موجود در حساب‌های خود را افزایش دهد (مثلاً با سرمایه‌گذاری بر روی نرخ‌های بهره متفاوت یا اجتناب از هزینه‌های اضافه برداشت) به این فرایند، «بده بستان» می‌گویند.
از نظر کارشناسان، موارد استفاده واقعاً هیجان‌انگیز VRP در غیر فراگیر بودن آن نهفته است: پرداخت «شخص به کسب و کار» (me-to-business). در شرایط واقعی، به نظر می‌رسد این یک تجربه پرداخت روان‌تر در تمام تراکنش‌های دوره‌ای است.
چرا این تغییر ناگزیر هنوز انجام نشده است؟
اگرچه ما به سرعت در حال نزدیک شدن به یک اکوسیستم پرداخت جدید هستیم که مبتنی بر بانکداری باز است، اما هنوز به طور کامل به آن دست نیافته‌ایم. قانونگذاری و تنظیم مقررات در اجرای VRP کند بوده است و کسب و کارها تمایلی به دور شدن از پرداخت با دایرکت دبیت، که به آن عادت کرده‌اند، از خود نشان نمی‌دهند. اما درست مانند همه بازارهایی که آماده دگرگونی هستند، دایرکت دبیت نیز ناگزیر به تاریخ خواهد پیوست و راه را برای VRP هموار خواهد کرد. فرایندی که روش پرداخت ما را دگرگون خواهد نمود.
به نظر می‌رسد دایرکت دبیت دیگر برای نیازهای امروزی مناسب نیست. در حالی که این سیستم پرداخت از لحاظ تاریخی نقش مهمی را ایفا کرده‌است، وعده ایجاد یک اکوسیستم پرداخت متحول شده، که برای همه شرکت‌کنندگان آن کار می‌کند، گام بزرگ بعدی خواهد بود. پرداخت دوره‌ای متغیر ممکن است هنوز در مراحل ابتدایی خود باشد، اما اگر حتی نیمی از زمانی را که برای تکامل دایرکت دبیت صرف شده به آن اختصاص بدهیم، تنها چند سال دیگر در دنیایی بسیار متفاوت و به شدت کارآمد از نظر پرداخت زندگی خواهیم کرد.