دریافت حق اشتراک یا آبونمان، مدل درآمدی رایجی است که یک کسب‌وکار به جای دریافت جزء به جزء هزینه خدمات خود، این هزینه‌ها را در بازه‌های زمانی مشخص شده، از مشتری دریافت می‌کند. به این ترتیب در دوره‌های ماهیانه هزینه مشخصی به عنوان حق عضویت یا حق اشتراک از مشتری دریافت کرده و اجازه می‌دهد مشتری به صلاحدید خود و به اندازه نیازش از خدمات‌شان استفاده کند.
تاریخچه برداشت مستقیم و خودکار در جهان
اجازه برداشت مستقیم از حساب، حتی پیش از انقلاب دیجیتال هم در بخش‌هایی از دنیا رایج بوده است. از سال‌ها پیش در بیشتر کشورها، با امضای توافق‌نامه‌ای بین بانک‌ها، صاحبان حساب و مثلا باشگاه ورزشی محل، باشگاه می‌توانست حق عضویت ماهیانه‌اش را مستقیم از حساب اعضایش برداشت کند و اعضا هم، دغدغه‌ای برای پرداخت به موقع حق عضویت باشگاه ورزشی نداشتند.
پیشنهاد ارائه سرویس پرداخت خودکار، اولین بار در سال ۱۹۶۴ میلادی توسط گروه یونیلیور (Unilever) مطرح شد. ایده انقلابی آلیستر هانتون (Alastair Hanton) از کارمندان این شرکت این بود که چرا شرکت‌ها نباید بتوانند به صورت مستقیم به میزان تعیین شده حق اشتراک خود را از حساب مشتری برداشت کنند؟ هانتون با الهام از نیاز یونیلیور به دریافت پول از فروشندگان بستنی، یک فرایند «انتقال بدهی خودکار» را ابداع کرد تا امکان پرداخت مبالغ مختلف در زمان‌های مختلف، با حداقل کاغذبازی را فراهم کند. فرایندی که طی آن مؤسسه‌ی مالی مجاز به دسترسی مستقیم به حساب بدهکار برای دریافت مبلغ مناسب بود. به رغم حمایت شرکت از ایده هانتون، مفهوم برداشت خودکار از حساب مشتری، به بانک‌های محافظه‌کار آن زمان شوک وارد کرد و مدت‌ها طول کشید تا یونیلیور توفیقی عملی در متقاعد کردن مدیران بانک‌ها برای موافقت با طرح یاد شده حاصل کند. تلاش‌ها نتیجه داد و سرانجام در سال ۱۹۶۸ ایده اولیه هانتون تحت عنوان «برداشت خودکار مستقیم» به نتیجه رسید.
به این ترتیب، برداشت مستقیم از حساب بانکی مشتریان به کسب‌وکارهای مختلف در چارچوب یاد شده، در دنیا سابقه‌ای طولانی دارد و کسب‌وکارهایی که خدمات خود را با دریافت حق اشتراک در اختیار مشتریا‌ن‌شان قرار می‌دهند، اصلی‌ترین متقاضیان این سرویس هستند.
تاریخچه دریافت حق اشتراک در ایران
مدل درآمدی دریافت حق اشتراک سابقه‌ای بسیار طولانی دارد و سال‌ها قبل از دوران دیجیتال هم رایج بوده است. روزنامه و مجله‌ها، باشگاه‌های ورزشی و اجتماعی و کتابخانه‌ها از گذشته همواره تمایل داشته‌اند که بیشتر شبیه بوفه‌هایی با ورودی یکسان پول دریافت کنند، تا رستوران‌هایی که هر مشتری هر وعده هزینه‌ی غذای همان وعده را پیش از خارج شدن حساب می‌کند.
۱۱۴ سال پیش، فروش اشتراک سالیانه نشریه حبل‌المتین
با دیجیتالی‌شدن فرآیند‌های بانکی و پرداخت، استفاده از برداشت مستقیم از حساب بانکی برای پرداخت حق عضویت با حق اشتراک کسب‌وکارها راحت‌تر از گذشته شده است، اما این خدمات هنوز در ایران فراگیر نشده‌اند.
سرویس حق اشتراک خودکار وندار
از مدتی پیش تعدادی از بانک‌ها، زیرساخت‌های لازم برای برداشت مستقیم از حساب مشترکان خود را پیاده‌سازی کرده‌اند. اما استانداردهای گوناگون اعمال شده در پیاده‌سازی این ابزار در بانک‌های مختلف و متصل نبودن آنها به یکدیگر، استفاده از این خدمات را برای کسب‌وکارهای ایرانی دشوار کرده بود.
در طی یک سال گذشته، مجموعه وندار که در حوزه خدمات مالی سرویس‌دهی می‌کند با یکپارچه‌سازی زیرساخت‌های پراکنده برداشت مستقیم بانک‌های مختلف، آنها را به محصولی قابل ارایه به کسب‌وکارهای آنلاین تبدیل کرده است. محصولی به نام «برداشت خودکار حق اشتراک».
ویژگی‌های اعتمادساز این ابزار در کنار مزایای ذاتی مدل درآمدی حق اشتراک، سرویس «برداشت خودکار حق اشتراک وندار» به رایج‌ترین مدل در میان کسب‌وکارهای نوآور تبدیل کرده و عامل خوشبینی شماری از فعالان صنعت پرداخت کشور به آینده این ابزار شده است. آینده‌ای که با پیوستن شماری از کسب‌وکارهای بزرگ و معتبر آنلاین به جمع مشتریان حق اشتراک خودکار، این روزها چندان دور به نظر نمی‌رسد.