در این مقاله با معرفی پایا و ساتنا، چرخه پایا، انواع روش‌های پرداخت، ساعات سیکل پایا و… به بررسی انواع روش‌های واریز بانکی خواهیم پرداخت. روش‌های واریز بانکی چند بار دچار تغییر شده‌اند. زیرا بانک مرکزی در مقاطعی قوانین مربوط به انتقال وجه بین حسابهای بانکی را تغییر داده است. در نتیجه‌ی این تغییرات، سامانههای گوناگونی برای واریزهای بانکی و بین بانکی به وجود آمده‌اند که آگاهی از آنها می‌تواند در تسهیل فرایند انواع پرداخت‌های بانکی بسیار مؤثر باشد. اما در مقابل، عدم شناخت آنها نیز ممکن است بیش از آن که برای مصرف‌کننده مفید باشد، باعث سردرگمی او شود.
در ادمه مطلب انواع روش‌های واریز بانکی معرفی می‌شوند. تصمیم داریم آنها را یکی‌یکی تعریف کنیم، ویژگی‌های هرکدام را زیر ذره‌بین قرار دهیم و در نهایت نسبت به تمام روش‌های واریز بانکی موجود شناختی ایجاد کنیم که موقع تصمیم‌گیری، بهترین و مناسب‌ترین گزینه را برای خود انتخاب کنید.
مهم‌ترین روش‌های واریز بانکی؛ پایا و ساتنا و روش‌های دیگر
همانطور که اشاره شد سامانههای انتقال وجه بین حسابهای بانکی انواع مختلفی دارند. هرکدام از این سامانه‌ها مزیت‌ها و محدودیت‌هایی دارند که با توجه به کارکرد آن سامانه برایش تعریف شده‌اند. دلیل این امر هم روشن است. بانک مرکزی برای جلوگیری از جرایم بانکی، فساد مالی، کلاهبرداری و پولشویی، این محدودیت‌ها را برای سامانههای واریز بانکی وضع کرده است.
قبل از این که روش‌های انتقال وجه بین بانکی موجود در نظام بانکی را فهرست کنیم یادآوری می‌کنیم که قوانین مربوط به واریز و انتقال وجه همیشه ثابت نیستند و در طول زمان تغییر می‌کنند. دلیل اصلی این موضوع نیز تورم است.
در کنار این عامل ثابت، نوع نیاز شما به عنوان مشتری، ملزومات کسب و کارتان و انتظاری که از بانک خود دارید، در انتخاب سامانه‌ی انتقال و واریز وجه بانکی شما مؤثرند. در حال حاضر مهم‌ترین و رایج‌ترین روش‌های واریز بانکی این موارد هستند:
- استفاده از درگاه پرداخت
- استفاده از اینترنت بانک
- استفاده از اپلیکیشن‌های پرداخت (شامل موبایل بانک هم می‌شود)
- استفاده از دستگاه‌های خودپرداز (ATM)
- مراجعه حضوری به بانک
استفاده از روش‌های پرداخت آنلاین مثل اینترنت بانک و اپلیکیشن‌های پرداخت، که شامل اپلیکیشن‌های اختصاصی بانک‌ها نیز می‌شود، از جمله محبوب‌ترین روش‌های واریز بانکی و انتقال وجه به شمار می‌روند. این بسترهای آنلاین، سامانههای پرداخت متعددی را در اختیار مصرف‌کننده قرار می‌دهند که به زودی مهم‌ترین موارد آنها را بررسی خواهیم کرد.
بسترهای واریز بانکی و درگاه پرداخت
فرقی نمی‌کند کدام روش را برای انتقال وجه یا واریز بانکی انتخاب می‌کنید. هنگامی که می‌خواهید پرداخت‌های خود را به صورت آنلاین انجام دهید، خواه ناخواه به یک درگاه پرداخت بانکی متصل می‌شوید. درگاه بانکی قلب تپنده‌ی هر کسب و کاری است. بنابراین باید مطمئن، امن و سریع باشد. درباره‌ی تشخیص درگاه پرداخت معتبر و امن قبلاً در مقاله چگونه درگاه پرداخت امن را تشخیص دهیم؟ به طور مفصل صحبت کرده‌ایم.
البته برخی از شرکت‌هایی که خدمات درگاه پرداخت اینترنتی ارائه می‌کنند ممکن است خدمات و تسهیلات بیشتری را نیز برای مشتری‌های خود فراهم نمایند. وندار یکی از این شرکت‌هاست. وندار جهت واریز بانکی و انتقال وجه آنلاین، درگاه پرداختی طراحی کرده که به آسانی پیاده‌سازی می‌شود، علاوه بر دریافت‌ها، پرداخت‌ها را هم مدیریت می‌کند، روی سیستم‌های نرم‌افزاری مشتری فراخوانی می‌شود و گزارش‌های مالی شفاف و کاربردی در اختیار کاربر قرار می‌دهد.
حالا که بسترهای اصلی واریز وجه بانکی و بین‌بانکی را معرفی کردیم، و نیز گفتیم که درگاه پرداخت بانکی دروازه‌ی این نقل و انتقال است، به مهم‌ترین و پرکاربردترین خدمات در این بسترها می‌پردازیم و ویژگی‌ها، مزیت‌ها و محدودیت‌های هرکدام را بیان می‌کنیم.
خدمات واریز بانکی و انتقال وجه آنلاین
در ادامه گفت‌وگو پیرامون خدمات و روش‌های واریز بانکی، سامانه‌هایی را که در حال حاضر پرکاربردتر و مهم‌تر هستند معرفی می‌کنیم. این سامانه‌ها عبارتند از:
- ساتنا
- پایا
- انتقال وجه حساب به حساب
- انتقال وجه کارت به کارت
ساتنا چیست؟
«سامانه تسویه ناخالص آنی» یا ساتنا، همانطور که از نامش پیداست، یک سامانه‌ی بانکداری الکترونیک است که در مهر ماه ۱۳۸۶ به منظور انجام هر نوع واریز و انتقال وجه آنی بین تمام بانک‌ها و مؤسسه‌های بزرگ مالی مورد تأیید بانک مرکزی راه‌اندازی شده است.
سامانه ساتنا راه ارتباط بین تمام بانک‌های فعال کشور و بانک مرکزی را ایجاد کرده است به نحوی که انتقال وجه به صورت آنلاین و حضوری بین بانک‌ها در لحظه انجام می‌شود. علاوه بر تسویه آنی، انتقال وجه در ساتنا قطعی است و امکان بازگشت وجه یا لغو واریز یانکی وجود ندارد.
نحوه‌ی اجرای فرایند واریز در ساتنا به این ترتیب است که به هر دستور پرداخت در این سامانه یک شماره‌ی ۱۶ رقمی اختصاص می‌یابد. تمام پرداخت‌ها دارای سررسید همان روز هستند بنابراین تکرار آنها در کل شبکه بانکی کشور غیر‌ممکن است. تمام انواع حسابهای جاری، پس‌انداز و کوتاه‌مدت، برای واریز بانکی و انتقال وجه، در سامانه‌ی ساتنا معتبر هستند.
نکته‌ی جالب دیگر درباره ساتنا این است که این سامانه فقط آنلاین عمل نمی‌کند. متقاضی می‌تواند عملیات پرداخت را با حضور در شعبه، به صورت حضوری نیز انجام دهد.
پرداخت در ساتنا در صورتی امکان‌پذیر است که حساب بانکی فردی که دستور پرداخت را صادر کرده، موجودی کافی برای انجام تسویه داشته باشد. در غیر این صورت مبادلات تا پایان روز در صف انتظار باقی می‌مانند. در صورت عدم تأمین نقدینگی، درخواست‌‌های پرداختی که صاحب حساب در آن روز صادر کرده همگی باطل می‌شوند.
سامانه ساتنا از شنبه تا پنجشنبه، از ساعت ۸ صبح تا ۴ بعد از ظهر فعال است. عملیات انتقال وجه از طریق ساتنا حداکثر در عرض ۳۰ دقیقه انجام می‌شود.
در اپلیکیشن‌های بانکی و پلتفرم‌های پرداخت آنلاین، همه‌ی سفارش‌های پرداخت از مبلغ ۵۰ میلیون تومان به بالا، در سامانه ساتنا پذیرفته می‌شوند. سقف انتقال وجه به صورت آنلاین از بانکی به بانک دیگر فرق می‌کند. برخی از مشتری‌ها با دارا بودن توکن بانکی می‌توانند در هر روز تا ۲۰۰ میلیون تومان انتقال وجه انجام دهند. اما باید علت انتقال را به طور دقیق مشخص کنند. سقف انتقال ماهانه برای هر شخص ۳ میلیارد تومان است.
سقف انتقال در سامانه ساتنا از داخل شعبه بانکی نامحدود است و به مبلغ دلخواه مشتری صورت می‌گیرد. ولی به علت قوانینی که بانک مرکزی برای مبارزه با پولشویی وضع کرده است، متقاضی دستور پرداخت باید دلیل انتقال مبالغ بالا را به طور شفاف مشخص کند.
بر اساس آخرین ابلاغیه‌ی بانک مرکزی، کارمزد انتقال وجه در ساتنا ۰/۰۲ درصد از مبلغ هر تراکنش است. سقف کارمزد ۲۵ هزار تومان است. مثلاً ۵۰ میلیون تومان انتقال وجه، که حداقل مبلغ لازم برای صدور دستور پرداخت در ساتنا است، ۱۰ هزار تومان کارمزد دارد. سامانه ساتنا در بین تمام سامانههای پرداخت، بیشترین کارمزد را کسر می‌کند. بانک‌ها معتقدند اگر شما واریز بانکی امن و آنی می خواهید باید کارمزد بیشتری هم پرداخت کنید. در غیر این صورت سامانه پایا و کارت به کارت گزینه‌های بهتری برای شما خواهند بود.
چرخه پایا چیست؟
پایا یک سامانه‌ی جامع الکترونیکی است که در تمام شبکه‌ی بانکی کشور فعال است. سامانه‌ی پایا پرداخت الکترونیکی اقساط وام، پرداخت حقوق و مستمری، پرداخت سود سهام و اوراق بهادار و پرداخت‌های دوره‌ای را امکان‌پذیر می‌کند. این سامانه می‌تواند چندین دستور پرداخت را به صورت انفرادی یا انبوه، از بانک مبدأ دریافت کند و بعد از پردازش، آنها را برای تکمیل فرایند پرداخت به بانک‌های مقصد ارسال نماید.
سامانه‌ی پایا دو زیرسامانه دارد که عبارتند از «واریز مستقیم» (وم) و «برداشت مستقیم» (بم). در زیرسامانه وم، دارنده یا دارندگان هر حسابی در هر بانکی، به آن بانک اجازه می‌دهند در موعد یا موعدهای خاص و از پیش تعیین شده، میزان مشخصی پول را از حساب آن فرد یا شرکت برداشت کرده و به هر حساب یا حسابهای دیگری در همان بانک یا بانک‌های دیگر انتقال دهد. یکی از معمول‌ترین و پرکاربردترین موارد استفاده از این سامانه، پرداخت حقوق از سوی کارفرما به کارمندان است. این فرایند با ثبت شماره‌ی شبا اجرا می‌شود.
پرداخت سود سهام و اوراق بهادار، پرداخت بهای خدمات و کالا‌ها، و پرداخت اقساط خرید کالا، وام و تسهیلات بانکی از دیگر موارد کارامد سامانه‌ی وم پایا است.
سامانه‌ی بم یا برداشت مستقیم پایا شیوه‌ای از انتقال وجه را فراهم می‌کند که در آن، مشتری به بانک این اجازه را می‌دهد که در موعدهای مقرر، مبالغ معینی را از حسابهای اشخاص حقیقی یا حقوقی دیگر در همان بانک یا بانک‌های دیگر برداشت کرده و به حساب او واریز نماید. این عملیات باید از قبل با توافق کتبی طرفین، یعنی مشتریان بدهکار و بستانکار، انجام شود. این توافقِ مکتوب، در قالب یک قرارداد در یکی از شعبه‌های بانک به امضای طرفین می‌رسد.
سامانه برداشت مستقیم پایا در پرداخت‌های دسته‌ای بسیار مفید و کارامد است. یک نمونه از پرداخت‌های دسته‌ای، قبض‌های خدماتی مثل قبض آب، برق، گاز و تلفن هستند. پرداخت حق عضویت مراکز مختلف خدماتی، تفریحی و آموزشی مثل شهریه مدارس و دانشگاه‌ها نیز از در این گروه از پرداخت‌ها قرار می‌گیرند. پرداخت حق بیمه، پرداخت مالیات و عوارض، پرداخت اقساط خرید کالا، وام و انواع تسهیلات بانکی نیز به واسطه‌ی سامانه‌ی بم قابل پرداختند.
انتقال وجه در سامانه‌ی پایا، برخلاف ساتنا، آنی و لحظه‌ای نیست. اگر حواله‌ی مورد نظر در ساعات اداری بانک‌ها در سامانه پایا صادر شود، همان روز به حساب مقصد واریز می‌شود. اما چنانچه حواله صادر شده در پایا در روز تعطیل یا بعد از ساعت کاری بانک‌ها صادر شود، اول وقت روز کاری بعد به حساب مقصد واریز خواهد شد.
ساعات سیکل پایا:
- چرخه اول انتقال وجه در سامانه پایا: حوالی ۴ صبح
- چرخه دوم انتقال وجه در سامانه پایا: حوالی ۱۰:۴۵
- چرخه سوم انتقال وجه در سامانه پایا: حوالی ۱۴:۴۵
- چرخه چهارم انتقال وجه در سامانه پایا: حوالی ۱۷:۴۵
سیکل پایا با توجه به بخشنامه‌ها و ابلاغیه‌های بانک مرکزی، مثلاً در روزهای تعطیل، همه‌گیری، آلودگی هوا و… تغییر می‌کند.
سامانه‌ی پایا با عنوان «دایرکت دبیت» یا «برداشت خودکار» در فهرست خدمات وندار قرار دارد. تسویه‌های آنی وندار بر پایه‌ی حساب به حساب و در سیکل‌های پایا انجام می‌شود (به جز بانک آینده.)
برای برخورداری از خدمات برداشت خودکار وندار، و آگاهی از آخرین تغییرات سقف انتقال وجه در سامانه پایا، کارمزدها و تغییرات زمانی سیکل پایا می‌توانید از اینجا شروع کنید.